Andijon davlat universiteti a. Zaparov materialalrni kesib ishlash, asboblar va stanoklar

Nazorat uchun savollar 
1. Radial kuchning ahamiyati nima? 
2. Kuchlarni teng ta’sir etuvchisi qanday aniqlanadi? 
3. Kesish jarayonida hosil bo’ladigan kuchlar keskich va stanokka qanday 
ta’sir ko’rsatadi? 
4. Effektiv quvvat tushunchasi nima? 
5. Kesish kuchi qanday aniqlanadi? 
6. Egiluvchi momentni hisoblashda chiqish uzunligi qanday tanlanadi? 
 
4-§. Kesish tezligi. 

---

57 
 
Yo’nishda kesish tezligiga ta’sir etuvchi faktorlar 
Kesish tezligi kesish rejimining asosiy elementidir. Kesish tezligini oshirish 
bilan stanoknikg ish unumi oshadi, yo’nishga ketadigan asosiy texnologik vaqt 
kamayadi ia detal yo’nilgan yuzasining tozaligi oshadi
20
.
Ammo kesish tezligi oshirilganda kesuvchi asbob tez eyiladi, bu esa kesuvchi 
asbobning turg’unligini pasaytiradi.
 Zagotovkani keskich bilan yo’nishda kesish tezligining qiymati quyidagi 
faktorlarga: 
1. yo’niladigan materialning fizik-mexanikaviy xossalariga; 
2. Keskichning turg’unligiga;
3. keskich materialyning xossalariga; 
4. kesish chuqurligi va surish qiymatiga: 
5. keskich geometriyasiga; 
6. keskich tanasi ko’ndalang kesimining o’lchamiga; 
7. keskichnint yo’l qo’yiladigan eyilish darajasiga; 
8. ishlov berish turiga (yo’nish, yo’nib kengaytirish, to’rets yo’nish, kesib 
tushirish);
9. moylash-sovitish suyuqligi ishlatish-ishlatilmasligiga bog’liqdir, 
Y o’ n i l a d i g a n m a t e r i a l 
 Metallning mustahkamlik chegarasi va qattiqligi qanchalik katta bo’lsa, 
kesish tezligi shunchaliq kichik bo’ladi va aksincha, yumshoq metall va 
qotishmalar katta tezliklar bilan ishlanadi.
 Kesishning yo’l qo’yiladigan tezligiga metallning kimyoviy tarkibi, 
strukturasi, issiqlik o’tkazuvchanligi va tayyorlama sirtqi qatlamining
xolati katta ta’sir etadi.
 CHo’yanni kesib ishlash tezligi po’latni kesib ishlash tezligidan pastroq 
bo’ladi. Buning sababi shuki, cho’yanda karbidlar, qum, shlak va boshqa 
qo’shimchalar bo’lganligidan uning issiqlik o’tkazuvchanligi past va 
20
«MetalCuttingTheoryandPractice» DavidA.Stephenson, John S. Agapiou 162-163 pg 

---

58 
ishqalab edirish xususiyati yuqoridir.
 Issiqlik o’tkazuvchanligi yuqori va mustahkamlik chegarasi pastroq