Andijon mashinasozlik instituti I. M. Sirojiddinova o. X. Pulatova «kasbiy psixologiya»

2) qobiliyatli oʻquvchilarning fikrlashi quyidagilar bilan:
a)miqdoriy va fazoviy munosabatlar, sonlar va belgilar simvolikasi sohalarida 
mantiqiy fikrlash qobiliyati; 
b) matematik materialni tez va keng umumlashtira olish; 
v) matematik mulohazalar jarayonida qisqacha aqliy xulosalar yordamida 
fikrlashga moyillik;
g) fikrlash jarayonlarining nihoyatda moslashuvchan va harakatchanligi;

---

222 
d) yechishda ravshanlik, soddalik, ratsionallik va ixchamlikka intilish
3) matematik axborotni xotirada saqlash va hokazo.
Matematik qobiliyatning borligini taxmin qilishga asos boʻladigan tashqi 
alomatlarni belgilash mumkin. ular quyidagilardir: 
1. oʻquvchining matematikaga oid ochiq-oydin qiziqishini namoyish qilishi, 
hech kim majbur qilmasdan, oʻzining boʻsh vaqtini sarflab, matematika bilan 
bajonidil shugʻullanishga moyillik; 
2. muayyan matematik koʻnikma va malakalarni odatdagidan kichikroq 
yoshda oʻzlashtirish qobiliyati; 
3. matematikani oʻzlashtirish sohasida tez siljib borish; 
4. matematik taraqqiyot va yutuqlarning yuqori darajasi. 
Psixolog M.G.Davletshin texnikaviy qobiliyat ustida tadqiqot ishlari olib 
borgan yetakchi mutaxassis hisoblanadi. Muallif texnikaviy qobiliyat deganda 
shaxsning individual psixik xususiyatlaridan tuzilgan shunday oʻziga xos 
birikmalarni tushunadiki, u shaxsning texnikaviy faoliyatga yaroqlilik darajasini va 
u bilan muvaffaqiyatli ravishda shugʻullana olishini aniqlaydi. 
M.G.Davletshin ham an‘anaviy yoʻldan borib, texnikaviy qobiliyatlarni ikkita 
oʻsha nomdagi tipga ajratadi hamda yetakchi tayanch xususiyatlarini oʻzgarishsiz 
qoldiradi. Lekin boshqalardan farqli oʻlaroq, bunda yetakchi xususiyatlar 
rivojlangan texnikaviy fikrlash va fazoviy tasavvurdan iboratdir. Uning talqinicha, 
texnikaviy iste‘dodli shaxs boʻlishuchun unda