Andijon mashinasozlik instituti I. M. Sirojiddinova o. X. Pulatova «kasbiy psixologiya»
Download 4 Mb. Pdf ko'rish
|
64745eedd17d9 Касбий психология укув кулланма (1)
|
4 MUNDARIJA Kirish………………………………………………………………………….……5 Kasbiy psixologiya faniga kirish…………………………………………………..7 Kasbiy psixologiyaning asosiy metodlari………………………………………....29 Kasbiy psixologiyaning klassifikatsiyasi va ularni tanlash……………………….51 Shaxs psixologiyasi va kasbiy shakllanish. shaxsning individual, shaxsiy rivojlanishining oʻzaro ta‘siri……………………………………………………..60 Shaxsning faolligi. faoliyat turlari………………………………………………...78 Kasb tanlashda shaxsning ijtimoiy borliqni bilishi……………………………….95 Muxandis kadrlar faoliyati samaradorligini oshirishda hissiy-irodaviyva shaxs xususiyatlarning oʻrni……………………………………………………………185 Kasbiy faoliyat psixodiagnostikasi………………………………………………197 Kasbiy faoliyatda individual tipologik xususiyatlar……………………………..207 Reorientatsiyа - psixologiyаning asosiy muammosi sifatida………………..223 Shaxsning kasbiy kamoloti………………………………………………………236 «Kasbiy psixologiya» fanidan glossary………………………………………....261 Foydalanilgan adabiyotlar roʻyhati va elektron manzillar roʻyhati….………....305 5 KIRISH Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoyevning 7 fevral 2017 yil farmoni bilan 2017—2021 yillarga moʻljallangan Oʻzbekistonni rivojlantirishning beshta ustuvor yoʻnalishi boʻyicha Harakatlar strategiyasini ishlab chiqilishi ta‘lim sohasini davlat siyosatida ustuvor oʻrin tutishi bilan birga keng jamoatchilik ishtirokini ham talab qilishiga alohida e‘tibor qaratadi. Shu oʻrinda talabalarni kasbga yoʻnaltirishda ―Kasbiy psixologiya‖ fani kategoriyalarini oʻrgatish eng muhim vazifa sanaladi. ―Kasbiy psixologiya‖ oʻquv kursi texnik oliy ta‘lim muassasalari talabalarida kasbiy psixologik sifatlarini shakllantirish, ularni kasbga tayyorlashda muhim oʻrin tutadi. Zamonaviy sharoitda fanni oʻqitish talaba yoshlarni ilm-fan, texnika va texnologiya sohalarida erishilayotgan ilgʻor yutuqlar, umuminsoniy gʻoyalar, milliy qadriyatlarga tayangan holda tayyorlash, ularda pedagogik - psixologik madaniyatni rivojlantirish, ijodiy-texnik tafakkurni tarkib toptirish, yetakchi faoliyatini toʻgʻri tashkil etish malakalarini hosil qilishga yoʻnaltirilgan. ―Kasbiy psixologiya‖ fani talabalar ta‘lim jarayonini samarali tashkil etish, yosh avlodda yuksak ma‘naviy-axloqiy sifatlarni tarbiyalashga doir zamonaviy psixologik bilimlar, amaliy koʻnikma va malakalarning zarur hajmini, muhandis shaxsda namoyon boʻlishi zarur boʻlgan umumiy kasbiy va shaxsiy fazilatlarni muvaffaqiyatli egallashlari lozim. Bakalavrlar – boʻlgʻusi muhandis texnologlarning kasbiy tayyorgarligi ta‘lim va ishlab chiqarish amaliyoti integratsiyasi, umumiy hamda mutaxassislik fanlari oʻrtasidagi oʻzaro aloqadorlik, milliy va jahon psixologiyasining eng ilgʻor gʻoyalari uygʻunligi, zamonaviy ilm- fan, texnika, texnologiyalarning soʻnggi yangiliklariga tayangan holda ta‘minlanadi. ―Kasbiy psixologiya‖ fanida talabalarni psixologiyaning mohiyati, uning metodlari va printsiplari, shaxsning bilish jarayonlari, individual-tipologik xususiyatlari, faoliyati, muloqot va shaxslararo munosabatlar, muhandislik psixologiyasining nazariy va amaliy asoslari haqidagi bilimlarni uygʻunlashtiradi. ―Kasbiy psixologiya‖ fani hali yosh va bu sohalarda rivojlanib borayotgan fan 6 boʻlib, umumiy pedagogikaning bir boʻgʻini sifatida kasbiy-texnik ta‘limning rivojlanishi bilan oʻzaro uygʻunlikda amalga oshirishni, taraqqiy etirishni talab etmoqda. Respublikamizda ta‘limni rivojlantirishning bugungi bosqichida ―Kasbiy psixologiya‖ faniga jahon talablari darajasida yangilanib borayotgan ishlab chiqarish sharoitlariga moslasha oladigan, iqtisodiyotimizni buyuk davlat darajasiga koʻtaradigan mutaxassislarni tayyorlash kabi ulugʻvor vazifalarga qaratilgan boʻlishi zarur. Vatanimizda mustaqil xuquqiy davlat, erkin fuqarolik jamiyati qurish yoʻlida yosh avlodlarimizning imkoniyatlarini roʻyobga chiqarish uchun keng shart- sharoitlar yaratib berilmoqda. Bu oʻz navbatida yoshlarimizning halqimiz va butun insoniyat yaratgan fan, texnika va madaniyat boyliklarini oʻzlashtirishiga, bilim ortirishiga va oʻz kasbini chuqur oʻrganishiga chanqoqligini yuzaga keltiradi. Ushbu taqdim etilayotgan ―Kasbiy psixologiya‖ nomli oʻquv-uslubiy majmua kelajagimiz boʻlgan yoshlar oldiga mutaxassis-pedagogni keng qamrovli sifatlarini (odob-ahloq va vijdoniyligi, insonparvar va vatanparvarligi, tashqi koʻrinishi va ichki dunyosi bilan namuna boʻlishi) shakllantirish vazifalari qoʻyiladi. Kasbiy psixologiya haqli ravishda mutaxassislik asoslarini oʻrgatuvchi ustuvor fanlardan biriga aylanishi kerak. Bu uchun ta‘limning tashkiliy shakllarida katta oʻzgarishlar boʻlishi lozim. Oʻzgarishlar yangi pedagogik texnologiyalar va pedagogik mahoratda oʻz asosini toʻlishi lozim. Bu borada Kasbiy psixologiya ikki ma‘noda tushuniladi: oʻz kasbi boʻyicha barcha oʻquv yurtlarning oʻquvchi- talabalarga ta‘lim-tarbiya berishni yoʻlga qoʻya olish, hamda oʻz kasbi boʻyicha oʻrta maxsus kasb-xunar oʻquv yurtlarning oʻquvchilarni aniq mutaxassislikka oʻrgatish nazarda tutiladi. ―Kasbiy psixologiya‖ fanini oʻqitishda xorijiy mamlakatlarda toʻplangan ilgʻor tajribalar ham hisobga olingan. «Kasbiy psixologiya» fanini oʻrganish davomida talabalar zamonaviy ta‘lim texnologiyasi, kompyuter, axborot texnologiyasi, psixologik vaziyatlarni modellashtirish, psixologik mazmundagi amaliy oʻyinlar, oʻquv-uslubiy va ilmiy- tadqiqot topshiriqlarini bajaradilar. |
