Anjuman: Resurstejamkor qishloq va suv xo‘jalik mashinalarini yaratish va ulardan foydalanish samaradorligini oshirish

Anjuman: Resurstejamkor qishloq va suv xo‘jalik mashinalarini yaratish va ulardan 
foydalanish samaradorligini oshirish
 
 
66 
ketadi. Tomchilatib sug‘orishda esa mineral o‘g‘itlar eritilib suv bilan birga ekinlarni 
sug‘orish vaqtida bevosita ildiz qatlamiga berilishi natijasida ularning mineral 
o‘g‘itlarni o‘zlashtirish darajasi 90-95 foiz bo‘ladi. Shu bilan birga, ozuqa moddalar 
tez va jadal so‘rilib ketadi, bu esa quruq iqlim sharoitida o‘g‘it berishning eng samarali 
usulidir. Mineral o‘g‘itlar sarfi g‘o‘za ekini uchun o‘rtacha 1 gektar maydonga 250 kg 
azot, 100 kg fosfor, 50 kg kaliyga to‘g‘ri keladi. Bu esa mineral o‘g‘itlar sarfini 50 
foizgacha qisqartirish imkonini beradi. 
Tomorqa maydonlarda tomchilatib sug‘orishni joriy etish katta maydonlarga 
qaraganda birmuncha kam harajat qilinadi, chunki maydonning kichikligi sababli katta 
bosim talab etilmaydi, suvni tozalash filtrlari kichigi qo‘yiladi, o‘g‘itlashda mahalliy 
idishlardan foydalansa bo‘ladi hamda bir yillik ekinlarda ishlatiladigan sug‘orish 
lentalarini yig‘ishtirib olib, 2-3 yil foydalanish mumkin[2]. 
So‘nggi yillarda mamlakatimizda suv resurslaridan samarali foydalanish asosida 
sug‘oriladigan maydonlardan olinadigan hosil miqdorini oshirish va sifatini yaxshilash 
orqali mamlakat aholisi turmush darajasini yuqori pog‘onalarga ko‘tarish borasida 
samarali ishlar amalga oshirilmoqda. Qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishini rivojlantirish 
va barqarorligini ta’minlashning eng istiqbolli yo‘nalishlaridan biri bu ekinlarini 
sug‘orish uchun tomchilatib sug‘orish tizimlarini qo‘llashdir. Tomchilatib sug‘orish 
usuli sug‘orish usullari orasida o‘zining yuqori samaradorligi, ya’ni suv resurslari 
еtishmasligi sharoitida kam suv sarflab barqaror yuqori hosil olishga imkon beradigan 
sug‘orish usuli ekanligi bilan ajralib turadi. Ekinlarga ishlov berish va sug‘orish 
ishlarida qo‘l mehnatini kamaytirish hamda sug‘orishni avtomatlashtirish 
imkoniyatlarining yuqoriligi bois tomchilatib sug‘orish usuli butun dunyoda kundan 
kunga kengroq maydonlarga tadbiq qilinmoqda. Tizimni tadbiq qiluvchilar tizimning 
afzalliklarini bir yillik ekinlarda birinchi yildayoq his qilishlari mumkin. Masalan, 
paxta hosilini ertaroq va bir vaqtda pishib еtilishining o‘ziyoq hosilning issiq kunlarda 
qiynalmasdan yig‘ishtirib olinishiga imkoniyat yaratadi. Tomchilatib sug‘orish usulini 
haqiqiy samarasiga erishish uchun uni shaxsiy kichik uchastka (tomorqa)larda tadbiq 
qilinishi uchun ularni konstruksiyasini soddalashtirish va mahalliy xomashyolardan 
foydalanish orqali ularni tannarxi va sarf-xarajatlarni kamaytirish lozim.