Annotatsiya ushbu ma’ruza matnda, mavzular haqida tushuncha, ularning tasnifi, dori preparatlarining yangi avlodlari, tibbiyot amaliyotida eng ko’p qo’llaniladigan xillari haqida axborot berilgan

Neyrotrop ta’sir qiladigan preparatlar. 
Gipertoniya kasalligining yengil shak jiariga davo qilish

uchun sedaliv vositalar -

bosh miya po‘stlog‘ida qo‘zg‘olish va tormozlanish protsesslarini normaga soladigan
valeriana va brom preparatlari qo‘llaniladi; emotsional keskinlikni yo‘qotadigan
trankvilizatorlar, miyaning o‘zak qismidagi tomir harakatlantiruvchi markazga ta’sir
qiladigan uxlatadigan dorilar. Bu moddalarning hammasi gipotenziv vositalar bilan birga
qo‘llaniladi va gipertoniya kasalligining nevrogen shakllarida yaxshi terapcvtik eilekt
beradi.

Ganglioblokatorlar 
(benzogeksoniy, pentamin va boshqalar) qo‘zg‘alishning
simpatik nerv sistemasining gangliylari orqadi o‘tishini uzadi, qisqa muddatli gipotenziv
ta’sir ko‘rsatadi. Ko‘p sonli asoratlar paydo qiladi, shuning uchun undan faqat
gipertoniya krizlarida foydalaniladi.
Simpatolitiklar 
(okladin, rezerpin) simpatik tolalardan impulslarning tomir dcvori
silliq muskulaturasiga o‘tishini to‘xtadi. Oktadin va rezerpin tayinlanganda gipotenziv
effekl asta-sekin. bir necha kun mobaynida rivojlanadi, biroq uzoq vaqt 10-15 kungacha
davom qiladi. Bu preparatlar, ulardan yuz beradigan qo‘shimcha hodisalar bundan
oldinroq, simptomatik vositalar gruppasida batafsil tasvirlangan.
Tomirlarni harakatlantiruvchi (vazomolor) markazlar tonusini pasaytiradigan
neyrotrop gipotenziv vositalarga metildofa va klofelin kiritiladi.
Metildofa 
(Methyldopha).
Tabletkalarda 0,25g dan chiqariladi. Vazomotor markazlar tonusini pasaytiradi.
Uyquchanlik, depressiya bilan ifodalanadigan sedativ tasir ko‘rsatadi. Preparat qabul
qilingandan so‘ng gipotenziv effekt 4-6 soat o‘tgach boshlanib, 24 soat davom etadi.

---

Qo‘shimcha hodisalar: ko‘ngil aynishi, qayt qilish, bosh og‘rig‘i, qisqa muddatli

leykopeniya, gavda yuqori qismining qizarishi, shish, yoshi qaytgan odamlarda arterial
bosimning kcskin pasayishi kuzatiladi.
Ichishga 0,25-0,5 g dan tayinlanib, dozasi sutkasiga 0,75-1 g gacha oshiriladi.
Ishlatib bo‘lmaydigan hollar: o‘tkir gepatit, sirroz, homiladorlik feoxromotsitoma.
Klofelin 
(Clophelinum). Sin.: Geminton. В ro‘yxatida. Tabletkalarda 0,075 va
0,15 mg dan va 0.01% li eritma (0,1 mg) ko‘rinishida ampulalarda 1 ml dan chiqariladi.
Gipotenziv, sedativ ta’sir ko‘rsatadi, uyquni yaxshilaydi. Uni qo‘llanilganda tashqi
ta’sirlovchilarga nisbatan birmuncha tinch rcaksiya kuzatiladi. Gipotenziv ta’sir
mexanizmi cho‘zinchoq miya tomir harakatlantiruvchi markazini pasaytirishdan iborat.
Klofelin yaxshi so‘riladi va 3-5 soat o‘tgach qonda yuqori konsentratsiyaga yetadi. Ta’sir
12- 16 soatgacha davom qiladi. Davolash davomliligi 2 oydan 1 yilgacha. Preparat
yuborilishi bilan arterial bosimning oshishi, keyin uning tez va barqaror pasayishi
kuzatiladi. Klofelin ko‘z ichi bosimini pasaytiradi.
Gipertoniya kasalligi, gipertonik krizlar; glaukomani (0,25% li eritmada) davolash
uchun qo‘llaniladi. Ichishga 0,075-0,15 mg dan kuniga 2-4 marta, teri ostiga va venaga
0,5-1 ml dan 0,01% li eritmasini tayinlanadi. Uni venaga yuborish uchun 10 ml 0,9 % li
natriy xlorid eritmasida (asta-sekin yuboriladi) eritiladi.
Qo‘shimcha hodisalar: holsizlik, uyquchanlik, lohaslik, ortostatik kollaps.