Annotatsiya ushbu ma’ruza matnda, mavzular haqida tushuncha, ularning tasnifi, dori preparatlarining yangi avlodlari, tibbiyot amaliyotida eng ko’p qo’llaniladigan xillari haqida axborot berilgan
Download 0.79 Mb.
|
Annotatsiya ushbu ma’ruza matnda, mavzular haqida tushuncha, ula-www.hozir.org
|
Tayanch iboralar:
Gomeostaz - organizmdagi doimiylik. Giperlikemiya -qonda qand miqdorining oshib ketishi. Gipoglikemiya - qonda qand miqdorining kamayib ketishi. Kretinzim -qalqonsimon bezning tug`ma yetishmovchiligi Markaziy nerv sistemasi endokrin bezlar ishlab chiqaradigan gormonlar orqali organizmning o`enshini, jins sifatida rivojlanishini, qator a`zolar faoliyatini, moddalar almashinuvini boshqaradi, shu tufayli organizmdagi doimiylikni — g.omeostazni me`yorida tutib turadi, Markaziy nerv sistemasi endokrin bezlar bilan gipotalamus orqali bog`lanadi. Gipotalamusning neyrosekretor hujayralarida past molekulali peptidlar — liberin va statinlar ajralib chiqib, gipofiz oldi qismidan trop gormonlar hosil bo`lishiga va qonga ajralishiga ta`sir ko`rsatadi. Gipofizning trop gormonlari esa organizmda qolgan endokrin bezlar faoliyatini boshqaradi. Ichki sekresiya bezlari faoliyati susayganda ulardan gormon ajralishi kamayadi, butunlay ajralmay ham qoladi, okibatda turli endokrin kasalliklar paydo bo`ladi. Bu kasalliklarda gormonal moddalar o`rinbosar sifatida ko`llanadi. Ayrim hollarda kasalliklar ichki sekresiya bezlari faoliyati oshib ketgani tufayli ham kelib chiqadi. Bunda bezlar faoliyatini kamaytiradigan, ularga karshi ta`sir kiladigan moddalar qo`llanadi. Gormonal moddalar faqat endokrnn kasalliklarda emas, balki boshqa kasalliklarni davolashda patogenetik davo sifatida ko`llanadi. Gormonal moddalar hayvon a`zolaridan — ichki bezlaridan, siydikdan hamda sintez yo`li bilan olinadi. Hayvonlardan olinadigan gormonal moddalar faoliyati o`zgaruvchan bo`lib, ta`sir birligida (TB) o`lchanadi va vaqtivaqti bilan ular hayvonlarda Davlat Farmakopeya usullari bilan aniklab turiladi. Gormonal moddalar kimyoviy tuzilishi jihatidan 3 turkumga bo`linadi: 1. Oqsyal va polipeptid unumli gormonal moddalar (gigvdfiz, qalqonsimon'' bez osti bezi, oshqozon osti bezi moddalari). 2. Aminokislota unumlari (qalkonsimon bez moddalari). 3. Steroid birikmalar (buyrak usti bezi po`stlog`i va jinsiy a`zolarning gormonal moddalari). Gormonal moddalarga prostaglandinlar ham kiradi, ular to`yinmagan yog kislotalardan iborat bo`lib, faqat endokrin bezlarda emas, boshka ko`p a`zo to`qimalarida ham hosil bo`ladi, shuning uchun prostaglandinlar to`qima gormonlari deb ataladi. Gormonal moddalar to`qima reseptorlariga ta`sir ko`rsatadi, ular hujayralar ichida bo`ladi. Oqsilpeptidli gormon moddalari, prostaglandinlar, buyrak usti bezi, miya qismining gormonal moddalari asosan hujayra membranalari yuzasidagi reseptorlarga ta`sir ko`rsatadi. Ushbu gormonal moddalar ta`sirida hujayralarda adenilatsiklaza fermenti faolligi, siklik AMF, siklik GMF lar hajmi oshib boradi. Siklik AMF fosfodiesteraza fermentining kamayishi hisobiga ham oshishi mumkin. Siklik GMF esa proteinkinazalar faolligini, xujayra ichida bo`ladigan jarayonlarni kuchaytiradi. Steroid gormonal moddalar, qalqonsimon bez moddalari membranalardan hujayra ichidagi sitoplazmatik reseptorlar bilan birikib, mag`izga o`tib oqsillarni ko`paytiradi. Steroid gormonal moddalar — hujayra membranalari yuzasidagi reseptorlarga ham ta`sir ko`rsatishi mumkin. Download 0.79 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|