Anorganik moddalarning muhim sinflari. Oksid,asos,kislota va tuzlar

Oksidlar-biri kislorod bo’lgan ikki elementdan tashkil topgan murakkab moddalar. Umumiy formulasi: E_mO_n
Oksidlar gaz (CO₂, SO₂, NO₂), suyuq (SO₃, N₂O₄) va qattiq (K₂O, Aℓ₂O₃, P₂O₅) holatlarda bo’ladi.
Oksidlar kimyoviy xossalariga ko’ra ikkiga bo’linadi:

Suvda erish-erimasligiga ko’ra suvda eriydigan (ishqoriy va ishqoriy-yer metallarining oksidlari) va suvda erimaydigan (qolgan barcha metallarning oksidlari) oksidlarga bo’linadi. SiO₂ dan tashqari barcha kislotali oksidlar suvda eriydi.
Tuz hosil qiladigan oksidlar ham o’z navbatida 3 ga bo’linadi:
1) asosli oksidlar- Na₂O, K₂O, MgO, CaO, CuO, FeO, CrO va h.k.
Asosli oksidlarning gidratlari asoslar hisoblanadi:



Faqatgina metallar asosli oksidlar hosil qiladi. Metallmaslar asosli oksid hosil qilmaydi.
2) amfoter oksidlar- BeO, ZnO, Aℓ₂O₃, Cr₂O₃, H₂O, Fe₂O₃, SnO₂, MnO₂ va h.z.
Amfoter oksidlarga amfoter gidroksidlar mos keladi.



Amfoter oksidlarni metallar hosil qiladi. Metallmaslar amfoter oksidlar hosil qilmaydi.
3) kislotali oksidlar- SO₂, SO₃, SiO₂, CO₂, Cℓ₂O₇, MnO₃, Mn₂O₇, CrO₃ va h.k.
Kislotali oksidlarning gidratlari kislotalar hisoblanadi. Masalan:



• V, VI va VII valentli metallar kislotali oksidlar hosil qiladi. Masalan, V₂O₅ → HVO₃; MnO₃ → H₂MnO₄; Mn₂O₇ → HMnO₄; CrO₃ → H₂CrO₄ (H₂Cr₂O₇); WO₃ → H₂WO₄ va h.k.
Umuman olganda kislotali oksidlarni barcha metallmaslar (F, He, Ne, Ar, Kr dan tashqari) va yuqori oksidlanish darajada (+5, +6, +7) turgan (V₂O₅, CrO₃, Mn₂O₇, MnO₃ va h.k) metallar hosil qiladi.
Tuz hosil qilmaydigan oksidlar ham o’z navbatida 3 ga bo’linadi: