Anorganik moddalarning muhim sinflari. Oksid,asos,kislota va tuzlar

1) indeferent (inert, befarq) oksidlar:
Befarq oksidlar: CO, NO, N₂O, SiO, S₂O, SO
Befarq oksidlarga hech qanday kislota yoki asos mos kelmaydi.
2) tuzsimon (qo’sh) oksidlar: Fe₃O₄, Mn₃O₄, Mn₂O₃, Pb₃O₄, Pb₂O₃, NO₂ (MgAl₂)O₄; (CaTi)O₃ va h.k.
Tuzsimon oksidlar tarkibida bir metall atomining turli xil oksidlanish darajasiga ega bo’lgan atomlari bo’ladi. Masalan:
Pb₃O₄ ≡ 2PbO ∙ PbO₂; Pb₂O₃ ≡ PbO∙ PbO₂
Fe₃O₄ ≡ FeO ∙ Fe₂O₃; Mn₂O₃ ≡ MnO ∙ MnO₂ ; Mn₃O₄ ≡ MnO₂ ∙ 2MnO
Tuzsimon oksidlarning tuzilish formulalarini quyidagicha yozish mumkin:
Fe₃O₄ ≡ (FeO ∙ Fe₂O₃) O=Fe-O-Fe-O-Fe=O
Fe₃O₄ ni asosli oksid hisoblangan FeO bilan amfoter oksid Fe₂O₃ ning o’zaro ta’sirlashuvidan hosil bo’lgan modda sifatida qarash mumkin.


Pb₂O₃ va Pb₃O₄ larda qo’rg’oshin +2 va +4 oksidlanish darajalariga ega. Shuning uchun orto va meta kislotalar tuzi sifatida qarash mumkin: Pb(PbO₃) –metaplyumbat kislota tuzi, Pb₂(PbO₄)-ortoplyumbat kislota tuzi.
Metaalyuminatlar Me(AℓO₂)₂(shpinellar), shuningdek gausmanit Mn₃O₄ va magnetitlar kristall panjaralarida kislotalarga mos keluvchi atomlar guruhlari yo’q, shuning uchun ularni qo’sh yoki aralash oksidlar deb atash to’g’ri bo’ladi.
3) peroksidlar ( tarkibida –O-O- bog’lar bo’ladi.), nadperoksidlar (KO₂) va ozonidlar (KO₃). Na₂O₂-natriy peroksid, Na-O-O-Na, KO₂ –kaliy nadperoksid va ozonid .
OF₂; O₂F₂ lar ftor oksidi emas, balki kislorod ftoridi deyiladi. Ularda kislorodning oksidlanish darajasi: O⁺²F ; O F