Antiseptik samaradorligi haqida

Biokimyoviy usullar- ko'pchilik mikroorganizmlarning rivojlanishini kechiktirish uchun mahsulotlarda hosil bo'lgan kislotalar va spirtning xususiyatiga asoslangan. Da fermentatsiya sut kislotasi (0,7-0,9% gacha) fermentlangan meva va sabzavotlar tarkibidagi shakarning sut kislotasi fermentatsiyasi natijasida hosil bo'ladi. Ta'mni yaxshilash va hujayra plazmolizini faollashtirish va fermentatsiya paytida shakar (sharbat) sho'r suvga o'tish uchun 2-5% osh tuzi qo'shiladi. Da siydik chiqarish olma 1,5% gacha spirt to'playdi. Etil spirti to'planadi vinolarda xamirturush faoliyati natijasida.
Kimyoviy usullar konservalash mahsulotlarga, masalan, kislotalar (sirka, oltingugurt, sorbin, benzoik), spirt, geksamin, nisin kabi, belgilangan standartlarga muvofiq turli xil antiseptiklarni qo'shishga asoslangan. Da tuzlash mahsulotga 0,6-1,5% miqdorida sirka kislotasi, shakar, tuz, ziravorlar qo'shiladi. Qoida tariqasida, mahsulotlar oldindan oqartirilgan. Saqlash ta'siri sirka kislotasining bakteritsid xususiyatlari bilan ta'minlanadi.
Spirtli ichimliklar spirtli ichimliklarga qo'shiladi (10-45%), uzoq muddatli saqlash uchun mo'ljallangan non qayta ishlanadi. Spirtli ichimliklar mikroorganizmlarning ta'sirini sekinlashtiradi.
Oltingugurt kislotasi, uning tuzlari va oltingugurt dioksidi bilan saqlanish deyiladi sulfitatsiya. Misol uchun, meva va rezavorlar oltingugurt dioksidi bilan ishlov beriladi, shu jumladan. quritishdan oldin. Sulfatlangan xom ashyo yarim tayyor mahsulot bo'lib, oltingugurtdan tozalashdan keyin qayta ishlash uchun ishlatiladi. Yangi uzumni saqlashda kaliy metabisulfat ishlatiladi.
Benzoik kislota natriy(0,05-0,1%) nordon sharbatlarni saqlash uchun ishlatiladi. Sorbin kislotasi 0,1% konsentratsiyada mikroorganizmlarning ta'sirini mahsulotlarning organoleptik xususiyatlarini o'zgartirmasdan, benzoik va oltingugurtga qaraganda kuchliroq bostiradi. Meva va berry pyurelarini saqlash uchun shakar bilan birgalikda muvaffaqiyatli qo'llaniladi.


XULOSA
Mamlakatimizda sabzavot, poliz, meva va uzumchilikni jadal sur`atda rivojlanishiga a alohida e`tibor bilan qaralmoqda. Bu maxsulotlarni ko’paytirish maqsadida respublikamizda intensiv bog`larni yaratish keng joriy etilgan. Maxsulotlarni saqlash va qayta ishlashda foydalanadigan uskuna va qayta ishlash usullari takomillashtirilmoqda, yangi zamonaviy omborxonalar barpo etilmoqda. Meva sabzavotlarni yil davomida iste`mol qilish va konserva maxsulotlarturini tayorlash maqsadida etishtiriladigan masxulotning ko`plagan qismi qayta ishlanadi. O`zbekistonda ko’pgina maxsulotlar dala sharoitida saqlanadi. Keyingi yillarda esa xo’jaliklar statsionar omborlar qurishga katta e`tibor bermoqdalar. Meva va sabzavotlarni saqlashdagi asosiy vazifa ularning fizikaviy va ximiyaviy tarkibini, ya`ni tashqi ko’rinishi, rangi, mazasi xamda oziq-ovqatlik qiymati va boshqa xususiyatlarini saqlab qolishdan iborat. Meva va sabzavotlarni ilmiy asoslangan va xar bir regionning tabiiy resurslaridan unumli foydalanadigan qayta ishlash usullarini xo’jaliklarga keng joriy etish etishtirilgan maxsulotlarni ishlab chiqarishdagi yo’qotishini keskin kamaytiradi va mevachilik, sabzavotchilik xo’jaliklarining iqtisodiyotini keskin ko’tarishga yordam beradi. Konservalash usullari va turlari, maxsulotning kimyoviy tarkibiga va boshqa ko’rsatkichlariga qarab tanlanadi. Xom ashyoni saqlashga va qayta ishlashga tayorlashda qo’llanildigan mashina va uskunalar o`zlarimizda ishlab chiqarilmaydi, bu esa yuqorida korsatilgan ishlarni mexanizatsiyalash imkonini kamaytiradi va maxsulotning o`ziga tushish narxini oshiradi. Shunga qaramastan etishtirilgan meva sabzavotlarni saqlashga tayorlash va qayta ishlash jarayonlarida mashina va uskunalardan foydalanish maqsadga muvofiq dep hisoblaymiz.