Antitra nspirantlar

0‘simliklar hujayralarining o‘sishi va rivojlanishi bosqichlari. Bular embrional, cho'zilish, differensiyalanish hamda qarish va o‘lish bosqichlaridir
0 ‘sishning nastik harakatlari. Bu qo‘zg‘atuvchining har tomonlama ta’siri natijasida o‘simliklarda paydo boMadigan harakatlanishdir. Bulardan nisbatan tabiatda keng tarqalgani niktinastik harakat boMib, kun bilan tun almashinuviga bogMiqdir. Masalan, ko‘pchilik gullar ertalab ochiladi, keshqurun esa yopiladi. Ayrimlari (nomozshomgul) aksincha kechasi ochilib, kunduzi yopiq boMadi. 0 ‘simlik barglari ham kun va tunga karab o‘z harakatini o'zgartiradi. Ayrim o‘simliklarda nastiyalar hujayralarning notekis o‘sishi natijasida yuz beradi. Agarda yuqori organlar (barglar, gultojibarglar) juda jadal o‘ssa ulaming yerga tomon egilishi - epinastiya ro‘y beradi. Buning teskarisida esa tepaga tomon о ‘sish-giponastiya ro‘y beradi.
Fototropizm. Bu bir tomonlama yorug‘lik ta’sirida o‘simlikni manbaga burilish xususiyatidir. Bu hoi xonada o‘suvchi o‘simliklarda yaqqol kuzatiladi. Fototropizm musbat va manfiy boMishi mumkin. Fototropizm o‘simlikning faqatgina yer ustki organlariga xos bo‘lib, xlordfillga bog‘liq emas. Aksincha xlorofillsiz o'simliklar yorug‘likni yaxshi sezadilar. Fototropik sezgirlikni o‘simlikning apikal qismidagi meristematik hujayra to'qimalari bajaradi. Fototropizmlar musbat yoki manfiy boMishi mtimkin. Musbat fototropizm deganda yorug‘likning yo‘nalishi emas balki organfaming yoritilgan va qorong‘ulik tomonlari o'rtasidagi farq tushtiniladi. Manfiy fototropizm o‘simliklaming ildizlarida kuzatilishi mumkin. fiarglar yorug‘likga nisbatan perpendikulyar joylashib diafototropizm hodisasini ham yuzaga chtqarishi mumkin. Fototroflk bukilishlar yorug‘Hk tushgan va tushm&gan tomorilarning har Xtl darajada o‘sMnga bogMiqdir. Ammo o'simliknirig qorong‘u!ik tomoni nisbatan tezroq o’sadi
Auksinlar: O'simliklardagi asosiy auksin bu indolil-3-sirka kislotasidir (ISK). ISK-triptofan va indol qoldig'idan tashkil topgan bo‘lib, asosan, barg primordiylarida sintezlanadi. Uning aminokislotalar (asparagin kislotasi), uglevodlar (glukoza) yoki oqsillar bilan bog‘langan formalari zaxira hisoblanadi, ya’ni gormonlaming ortiqcha faolligini to‘xtatib to‘radi. Indolil-3-sirka kislotasining parchalanishi o‘zida peroksidaza fermentini tutgan ISK-oksidazalar tomonidan bo‘ladi. Auksin hujayralarning boMinishiga, cho‘zilish tufayli o‘sishiga, o‘tkazuvchi to‘rlar to‘qimalarining differensirovkasiga, ildizning hosil bo‘lishiga, apikal dominantlik, o‘simlikning o‘sish harakatlari reaksiyasiga ta’sir qiladi.