Antitra nspirantlar

Sitokininlar. 0 ‘simliklardagi asosiy sitokinin bu zeatindir. Ayrim o‘simIiklarda zeatindan tashqari sitokinin faolligiga ega bo‘lgan izopentiniladenin va difenilmochevina uchraydi. Zeatin adenozin-5- monofosfat va izopentinilpirofosfatdan sintez bo'ladi Sitokininning retseptorlari sitoplazmada va endoplazmatik retikulumda topilgan. Retseptorlarning sitokinin bilan hosil qilgan kompleksining ta’sir mexanizmi yadrodagi barcha tipdagi RNK molekulalarining sintezining faollanishi bilan bog‘liqdir. Sitokinin membranalar funksional faolligini va oqsillar sintezini kuchaytiradi.
Gibberellinlar (GA). Ular yosh barglar, rivojlanuvshi urug‘larda mevalonat kislotasidan hosil bo‘ladi. O'simlik to‘qimalarida gibberellinlar glukozidlar hosil qiladi va oqsillar bilan birikib 0‘zining zaxira birikmalarini hosil qiladi. Gibberellinning tashiluvi floema va kseloma bo‘ylab faol bo‘lmagan holatda ro‘y beradi. Erkin gibberellin faol bo'lmaydi, ammo o‘simlik bo‘ylab tashilib, zarur hollarda faol fitogormonlarga aylanadi Gibberellinlar hujayralaming boMinishini kuchaytirib, gulbandlar va poyaning uzayishini faollashtiradi. Shuningdek, ular urug‘lami majburiy va fiziologik tinim holatlardan chiqaradi (kartoshka tugunagi, ayrim o‘simliklaming urug‘i), mevalarning hosil boMishi va shakllanishiga yordam qiladi (uzumda), ikki uyli o‘simliklarda otalik belgilarini yuzaga chiqishini kuchaytiradi. Gibberellinning ta’siri plazmalemmadagi retseptorlar bilan bog'liqdir. Gibberellinlar maxsus RNK va oqsillar sintezini kuchaytiradi, to‘qimalarda auksin miqdorini oshiradi, membrana fosfolipidlari sintezini kuchaytiradi.
Abssizinlar Ularga abssizat kislotasi (ABK) va ksantoksinlar misol bo'll oladi. ABK ham gibberellin singari mevalonat kislotasidan llntezlanadi. Ksantoksin esa vialoksantin karatinoidining oksidlanishidtn hosil boMadi. ABK yetuk barglar va ildizlar qinchalarida slntezlanadi. Uning sintezi noqulay muhit omillari ta’sirida, ayniqsa suv yetishmaganda kuchayadi. ABK glukoza bilan birikib biologik faolligi o‘ta past bo‘lgan murakkab efimi hosil qiladi. Ushbu glukozid ortiqcha gormonni detoksikatsiya qilish va uning tashiluvi uchun xizmat qiladi.
Еtilen (C H2=C H2). Bu gazsimon holatdagi to‘yinmagan uglevodorod hosilasidir. U kuchli morfogenetik xususiyatga ega bo‘lib O'llmllkning barcha to'qimalarida metionindan hosil bo‘Iishi mumkin. Mevalarning pishishi va organlaming qarishi vaqtida uning sintezlanishi dar^jaai miqdori o'ta kuchayib ketadi. Etilen gazsimon boMgani uchun, to'qim alarida nisbatan kichik masofalarga siljiydi. Ammo uning hosiladori boMmish 1-aminosiklopropan-l-karbon kislotasi (ASK) floema va ksiiema to‘qimalarida butun o‘simIik tanasi bo'ylab harakatlanadi. ASK moddasining etilenga aylanishi oksidazalar ishtirokida borib muhitda 0 2 bo‘lishligini talab qiladi.