Аҳоли сони ва такрор барпо бўлиши

2.3. Aholi migratsiyasi 
Aholi migratsiyasi ( lotincha migration “ko‘chish”)-yashash joyini doimiy 
yoki vaqtincha o‘zgartirish maqsadida ko‘chishdir. Bugungi kunda yer shari 
aholisining, uning hududlari bo‘ylab joylashuvi, zichligi aholining tabiiy o‘sishi 
bilan bir qatorda, migratsion harakatining ham natijasidir. Insonlar, yashash, 
ishlash, o‘qish, va rekreatsiya maqsadlarida doimo hududlar bo‘ylab harakat 
qiladilar. Ularning hududiy harakatlari maqsadlariga binoan turli muddatlarga 
belgilanadi. Aholining ma’lum qismi asosan o‘qish, ishlash maqsadida o‘zlariga 
yaqin shaharlarga yoki qishloqlarga yashash joyini o‘zgartirmagan holda, bir 
kunda 
borib 
qaytadilar. 
Aholining 
bunday 
harakatini 
mutaxassislar 
“mayatniksimon migratsiya”deb o‘rganadilar va haqiqiy migratsion harakatga 
qo‘shmaydilar.Aholi migratsiyasida aksariyat mutaxassislar aholi yashash joyini 
o‘zgartirish jarayoniga asoslanadilar. O‘zbekstonda o‘tkazilgan aholi ro‘yxatlarida 
respublikada ko‘chib kelib, ikki yildan kam yashagan aholi migrant hisoblangan.
Aholini bir hududdan ikkinchi hududga ko‘chib kelib, yashash muddatiga 
qarab doimiy (ko‘chib ketgan aholi, oldingi yashagan hududiga qaytmaydi) va 
vaqtincha migratsiya turlari ajratiladi. Vaqtincha migratsiyada aholi o‘qish, 

---

35 
armiya xizmati, shartnoma asosida ishlash uchun a’lum muddatga yashash joyini 
o‘zgartiradi.
Migratsiyaning asosiy belgilaridan biri ma’muriy chegarani kesib o‘tish 
(davlat, viloyat, aholi maskanlari va h.k.). Ana shu asosda migratsiya tashqi 
(emigratsiya va immigratsiya) va ichki migratsiyaga ajratiladi. 
Tashqi migratsiya-bir davlatdan ikkinchi davlatga, bir qit’adan ikkinchi 
qit’aga aholining ko‘chishidir. Bu jarayonda davlatlar aholisi qayta taqsimlanadi va 
ularda aholining kamayishi va ko‘payishi kuzatiladi.