Ҳарбий эпидемиология

 
 
Муқобил (стационар) жойлаштирилиш шароитларида қўшинларни 
эпидемияга қарши ҳимоялашни режалаштириш 
Қисмлар 
(қўшилмалар) 
кўчмайдиган 
қилиб 
жойлаштирилган 
шароитларда эпидемияга қарши ишлар бўлимлари бир ой ва бир йилга 
режалаштирилади, шунингдек, алоҳида чора-тадбирларни таъминлаш (хусусий 
режалар) режалаштирилади. Улар қисм (қўшилма) тиббий таъминоти умумий 
режасига бир бўлим сифатида киритилади.
Йиллик режани тузиш учун бошланғич материаллар бўлиб қуйидагилар 
ҳисобланади: 
эпидемиологик 
ташҳисот 
натижалари; 
қўшиннинг 
(қўшилманинг) жангавор ва сиёсий тайёргарлиги режаси; хўжалик фаолияти 
режаси; қисм (қўшилма) қўмондони ва юқори лавозимли тиббий бошқарманинг 
буйруқлари; текширув комиссиялари актлари; жорий йиллик режанинг 
бажарилганлик ҳақидаги маълумотлар. 
Йиллик режага ишларнинг шундай бўлимлари киритилиши керакки, бу 
юқумли касалликларни камайтиришда етакчи рол ўйнасин. 
Мавжуд шарт-шароитлардан келиб чиққан ҳолда, қуйидаги даврлардаги 
чора-тадбирлар режалаштирилади: янги чақирилаётган ҳарбий хизматчиларни 
қабул қилиш ва уларга хизмат кўрсатиш даврида; бўлинма (қисм)ларни ўқув 
марказлари, дала машқлари, хўжалик ишлари ва бошқаларда; солдат ва 
сержантларни заҳирага бўшатишга тайёргарлик бўйича чора-тадбирлар, 
алоҳида объектларни текширишда ва ҳоказоларда. Тиббий таъминотнинг 
йиллик режасида эпидемияга қарши кураш бўлими таркибига яна қўшимча 
чора-тадбирлар бажарилишининг назорати ҳам киради, уларни бўлим 
командирлари ва турдош хизмат бошлиқлари (квартира – эксплуатация, озиқ-
овқат, кийим-кечак, ветеринария хизмати) режалаштиришади.
Зарур ҳолатларда қисм тиббий хизмати бошлиғи турли чора-тадбирларни 
режалаштиришнинг ташаббускори бўлади. Режада эмлашларни ўтказиш вақти, 
такрорий лаборатория текширувлари ва турли барча шароитларда зарур бўлган 
ҳамда вазиятдан келиб чиққан бошқа тадбирлар ҳам ўз аксини топади. Энг 
муҳими, бу чора-тадбирлар эпидемиологик жиҳатдан асосланган бўлиши, яъни 
потенциал самарадор бўлиши ва эпидемиологик таҳлил натижаларидан келиб 
чиққан бўлиши керак. 
Ҳудди шу принциплар асосида қисм (қўшилма) тиббий хизматининг 
эпидемияга қарши ойлик иш режаси бўлими ҳам ишлаб чиқилади. Уни тузиш 
учун бошланғич материаллар бўлиб қуйидагилар ҳисобланади: пайдо бўлган 
юқумли касаллик ўчоқларини эпидемиологик текшириш натижалари; ўтган 
ойлардаги юқумли касалликларнинг эпидемиологик таҳлили; келгуси ойга 
мўлжалланган жангавор ва сиёсий тайёргарлик вазифалари, шунингдек, 
хўжалик фаолияти вазифалари; қисм (қўшилма) тиббий таъминоти йиллик 
режасининг эпидемияга қарши кураш бўлими юзасидан чора-тадбирлар; ўтган 

---

78 
ойдаги режанинг бажарилганлиги тўғрисидаги маълумотлар; текширув 
натижалари; юқори мансабли бошлиқлар буйруқлари. Ойлик режада, йиллик 
режада кўзда тутилган ишлар бўлимлари ҳам ўз аксини топади, бажарувчилар 
аниқланади, бажариш вақтлари белгиланади.
Эпидемияга қарши ишлар бўлимлари тиббий хизматининг хусусий 
режаларида ҳам ўз аксини топади, бу режалар жангавор ва сиёсий 
тайёргарликнинг алоҳида босқичларини таъминлаш учун, даврий, мавсумий 
характерга эга бўлган алоҳида чора-тадбирларни таъминлаш, шунингдек, 
йиллик режада кўзда тутилган ва бажарилиши давомида тушунтиришни  талаб 
қилувчи бир қатор ишларни амалга ошириш учун ишлаб чиқилади. Яна шундай 
хусусий (ички) режаларга янги келаётган чақирилувчи ҳарбий хизматчиларни 
қабул қилиш юзасидан, заҳирага бўшатиш, қўшинларни ўқув машғулотларига 
чиқиши, дала машғулотларига чиқиши, қишки ва ёзги даврлардаги 
машғулотлари юзасидан режаларни ҳам киритиш мумкин. Хусусий режаларга 
яна эпидемияга қарши курашга қаратилган режаларни ҳам киритиш мумкин. 
Улар зарурият туғилганда эпидемик ўчоқларни тугатиш юзасидан ишлаб 
чиқилади. Бундай режаларни тузиш учун бошланғич материал бўлиб 
эпидемиологик текширув натижалари хизмат қилади. Қисм (қўшилма) тиббий 
хизмат бошлиғи, шунингдек, ўта хавфли юқумли касалликларнинг қисмга 
кириб келишининг олдини олиш ва қисмда пайдо бўлиб қолиши ҳолатларида 
қилинадиган ишлар режасига ҳам эга бўлиши керак. Режа бажарилишини 
назорат қилиш ижрочиларнинг ўзлари ҳамда уларнинг бошлиқлари томонидан 
амалга оширилади.