Avtomobil transporti muxandisligi

13.1 Diagnostikalashning umumiy jarayoni
Diagnostikalashning umumiy jarayoni Ob’ektning berilgan kuch, tezlik va
issiqlik (p,v,t) tartibotlarida funksional yoki test ta’sirida ishlashini ta’minlash,
diagnostik parametrlar o‘zgarishini datchiklar yordamida signallarga aylantirish, uni
o‘lchash va olingan axborotni me’yoriy qiymat bilan taqqoslab, mantiqiy ishlov berish
asosida diagnoz qo‘yishni o‘z ichiga oladi, ya’ni quyidagi ketma-ketlikda bajariladi
(13.1-rasm).
a) Ob’ektga funksional yoki test ta’sirlari o‘tkazish;
b) diagnostik parametrlarni o‘lchash;
d) olingan axborotga ishlov berish;
e) diagnoz qo‘yish va me’yoriy qiymat bilan taqqoslash.
Test ta’siri transport vositasining ishi jarayonida yoki tegishli yuritma
moslamalari (chopish barabanli stendlar va yuklamali moslamalar) ishlatilganda amalga
oshiriladi. U eng kam mehnat va moddiy sarf-xarajatlar yordamida transport vositasi
texnik holati to‘g‘risida to‘liq axborot berishga yo‘naltirilgan. Masalan, transport
vositasining quvvat ko‘rsatkichlari dvigatelning maksimal quvvati va burash momenti
tartibotlarida aniqlansa, ishlatilgan gazlarning zaharliligi – salt yurishlarda, tormoz
xususiyatlari esa katta tezlik va yuklamalarda aniqlanadi. Me’yoriy ko‘rsatkichlarning
ko‘pchiligi diagnoz qo‘yishning eng maqbul tartibotlariga asosan ishlab chiqiladi.
Diagnostik parametrlar datchiklar yordamida o‘lchanadi.
Diagnostika yordamida ob’ektning nosozligini aniqlash uchun olti bosqichli
jarayon [7]. Diagnostikaning oltita bosqichi 13.1-jadvalda keltirilgan.
Tablisa 13.1
Diagnostikalash jarayoni
№
T/r
Diagnostikalash
jarayoni
Bajariladigan ishlar
1.
Tekshirish
chindan ham nosozliklar mavjudmi, alomatlarni
Test
ta’siri
Diagnostikalash
ob’ekti
Texnik diagnostikalash vositasi
(TDV)
D
at
ch
ik
O
‘l
ch
o
v
m
o
sl
am
as
i
D
ia
g
n
o
z
q
o
‘y
is
h
Aks etish
moslamasi
Mantiq
moslamasi
Funksional
ta’sir
13.1-rasm. Texnik diagnostikalashning umumiy jarayoni tasviri

---

83
aniqlashtirish mumkinmi?
2.
Ma’lumotlar yig`ish
ob’ektning nosozliklari, bo`yicha kuzatuv va
izlanishlar orqali qo`shimcha ma’lumot olish
3.
Baxolash
ob’ektni ishlash qobiliyati (to`xtang va dalillarni
isbotlang)
4.
Diagnostikalash
mantiqiy tartibda ob’ektni diagnostikalash
5.
To`g`irlash
nosozliklarni bartaraf etish
6.
Tekshirish
tizimning ishlash qobiliyatini (tizimning barcha
elementlari to`g`ri ishlaganda)