Axloqiy qadriyatlar. Etika

Etika (Axloqshunoslik) va Huquqshunoslik. Qadimgi Rim huquqshunoslaridan biri Ulpianning ta’kidlashicha «huquqni o’rganuvchi, avvalo huquq (ins) so’zining kelib chiqishini yaxshi bilmog’i kerak». «Huquq»odil sudlov (institia) so’zidan olingan bo’lib adolat va yaxshilik haqidagi fandir.

• Etika (Axloqshunoslik) va Huquqshunoslik. Qadimgi Rim huquqshunoslaridan biri Ulpianning ta’kidlashicha «huquqni o’rganuvchi, avvalo huquq (ins) so’zining kelib chiqishini yaxshi bilmog’i kerak». «Huquq»odil sudlov (institia) so’zidan olingan bo’lib adolat va yaxshilik haqidagi fandir.
• Axloq jamiyat paydo bo’lishi bilan birgalikda mavjud bo’ladi. Huquq esa jamiyatning tadrijiy rivojlanishining ma’lum bosqichida paydo bo’ladi. Huquq tushunchasi amerikalik huquqshunos olim Loures Fredmanning tarifiga ko’ra «lahza kabi o’tkinchi, suv pufagi kabi nobarqaror, chinni idishlar kabi nozik, benihoya ko’p qiralarga ega bo’lgan» tushunchadir. Shuning uchun ham huquq va axloq munosabatlari, huquqning ijtimoiy normalar tizimida tutgan o’rni haqida gap ketar ekan huquqning falsafiy mohiyatini yanada mukammalroq bilish kerak bo’ladi.

Axloqshunoslik pedagogika fani bilan chambarchas aloqada. Pedagogikadagi shaxsni shakllantirish, tarbiyalash, ta‘lim berish jarayonlarini, pand-nasihatlarsiz, odobnoma darsliklarisiz tasavvur qilib bo’lmaydi. Axloqshunoslik o’zining nazariy va amaliy jihatlari bilan pedagogikaning asosi hisoblanadi.

Axloqshunoslik bilan dinshunoslik o’zaro aloqadorlikda bo’lib, har ikkalasi ham axloqiy mezon muammosini hal etishga qaratiladi. Din ham ijtimoy ong shakllaridan biri bo’lib, umumjahoniy dinlar vujudga kelgunga qadar mavjud bo’lgan urf-odatlar va qadriyatlar, muayyan diniy qonun-qoidalarga, muqaddas diniy kitoblarga katta ta‘sirini o’tkazgan. Qur‘oni Karim, Hadisi Sharif, Ijmo‘ muayyan mezonlar va talablar musulmon Sharqi millatlari axloqiy darajasining shaklanishida katta ahamiyat kasb etgan. Shuningdek, komil inson muammosi har ikkala fan uchun umumiy hisoblanadi. Farqi, shundaki axloqshunoslik bu muammoga zamonaviy tarbiya nuqtai-nazardan yondoshadi