Axmadqulov Zokirjon Farxodjon-o’g’li

Mavzuning dolzarbligi dunyoda qishloq xo’jaligi ekinlaridan yuqori va 
sifatli hosil etishtirishning asosiy omillaridan biri mineral o’g’itlardan ratsional 
foydalanish hisoblanadi. Shuning uchun qishloq xo’jaligini mineral o’g’itlar bilan 
optimal darajada ta’minlash dolzarb muammolardan biri bo’lib qolmoqda. 

---

4 
Ammofos olishda bug’latish uchun katta miqdorda issiqlik sarf qilinadi. EFK 
ammoniylashda chiqayotgan issiqlikni dastlabki xomashyoni bug’latishga 
sarflanishi ushbu issiqlikni tejashga imkon yaratadi. 
Tadqiqot ob’ekti: Markaziy Qizilqum fosforitlari, EFK, sulfat kislota, 
ammiak, ammofos, kimyoviy boyitilgan fosfokonsentratlar. 
Tadqiqot predmeti: Markaziy Qizilqum fosforitlairidan EFK olish, har xil 
pH larda ammoniylash, yuqori konsentrasiyali ammofos olish. 
Mazkur ishlarning ko’pchiligi oddiy va qo’sh superfosfat, mono- va 
diammoniyfosfat, azot-fosfor-kalsiyli (AFKO’), nitrofos va organomineral o’g’itlar 
olish jarayonini o’rganishga yo’naltirilgan. Bu ishlarning asosiy kamchiligi 
texnologik tizimning murakkabligi va boyitilgan foskonsentratning qo’llanilishi 
bo’lib, natijada, tayyor mahsulot tannarxining oshishiga olib keladi. 
Ma’lumki, fosfatlarni kislotali qayta ishlashning o’ta jadal va istiqbolli 
usullaridan biri fosforitlarni azot kislotada parchalash hisoblanadi. Ushbu usulning 
afzalligi shundaki, fosforitlarni azot kislotali qayta ishlashda undagi vodorod ioni 
fosfat mineralini parchalashda foydalanilsa, anion esa mahsulot tarkibida azot 
ko’rinishidagi kerakli ozuqa komponenti sifatida qoladi. 
Qizilqum fosforitlarini azot kislotali parchalashga bag’ishlangan ishlar atigi 
bir nechadir. Ma’lum bo’lgan usullar yordamida kompleksli o’g’itlar olishda 
asosan termo- va kimyoviy boyitilgan fosforit konsentratlari va azot kislotasidan 
foydalaniladi. Azot kislotali eritmadagi CaO:P