Azbrbaycan şifahi xalq bdbbiyyati
Download 2.85 Kb. Pdf ko'rish
|
bir süfre var,
Pambıq kimi panldar. (Qar) Yük üste para fe tir. Bacarırsan tut getir. (Deniz, çaylar) Göyde doğular, Yerde boğular. (Yağış) Göyda gezer qalaq-qalaq, Gah tutqundur, gah rengi ağ. (Bul ud ) Göyden bir ağac düşdü. Barsız, budaqsız. Onu bir quş yaladı, Dilsiz, dodaqsız. (Qar, Güneş) Göydan yera buz yağır, Göıün neca düz yağır. Dan boyda, qoz boyda, Görmedim qarpız boyda. (Dolu) O nedi ki, işığı var, İstisi yox. (Ay} O nadi ki, özü var, kölgasi yox. (Su) Odda yanmaz, Suda batmaz. (Buz) Üçü bize yığıdı, Üçü cannet bağıdı, Üçü yığıb getiri, Üçü vurub d ağ ı d ı . (Fasiller) 335 336 Nabatat alami (Bitkilar, ağaclar, bağ, bosta n mahsullan) Ağacın tutmaq olmaz, 8trinden doymaq olmaz. (Qızılgül) Bir sürü atlar, Çamande otlar, Vaxtı gelande, Darisi çatlar. (Pambıq) Darya qırağı düzdü, Sanasan elli, yüzdü. Yaşıl ekdim, al bitdi, Gören asli ne düzdü. Özü ala, Yeri tala, Para-para, Qelbi qara. (Xına) (Lala) San-sarı sandıqlar, İçi dolu fındıqlar. (Xaş-xaş) Yağı ş yağanda, Çimer, yuyunar. Y azda geyiner, Qışda soyunar. Bedani yerde, Saqqalı göyde. (Ağac) (Turp) Bostanda var bir arvad, Paltar ge y ib qatbaqat. (Kalem) Dağdan atsan azilmaz, Bir yumruğa dözammaz. (Soğan) Yaşıl tağım var, Al otağım var. Göy paltarımda Boz qurşağım var. (Qarpız) Yer altında sarı biz. (Kök) Layando, ay layanda, Gül b oy n u n u ayanda, Y eyi la r kal vaxtında, Y emak olmaz da yanda. (Xiyar) Ağac b aşı n da qara yumaq. (Qara ancir) Ağac b aş ı nda sarı yumaq Üstüne sapilib ağ sumaq. (Heyva) Altı dari, üstü dari, İçinda bir ovuc darı. (3ncir) Bir balaca boyu var, Qırmızıdan donu var. (Zoğal) Bir dağarcıq unum var, İçinda bir vardana . (İ yda) Bir t a n d i r im var iki çörok tutur. (Qoz) 3 3 7 3 3 8 İçi q ırm ı z ı , çölü boz. Üstü yemiş, içi qoz. (Şaftalı) O yanı taxta, Bu yanı taxta, Yumru bay otaqda. (Fındıq) Balacayam, sanyam, Demeyin ki, danyam. Siza çörak oluram, Zamilario banyam. Bir damım var Tak dirakli. Bir il akarlar, (Buğda) (Göbalak) Y eddi il biçarlar. (Yonca) Qat-qat qalası, Qan piyalası, Uçdu anası, Qaldı balası. (Buğda va saman) Evimizde bir kişi var, Bir şala saqqalı var. (Süpürge) Gün çıxar, gülar. Axşam mürgülar. (Günabaxan) Min bir oğul, bir ata Hamısı minib bir ata. (Qarğıdalı) Heyvanlar (Quşlar, haşaratlar) Ovun alsan mınldar, Sığallasarı xoruldar. (Pişik) Ağzın açar, Zahar saçar, Hamı görüb, Geri qaçar. (İlan) Altı bulaq içarlar, Üstü zami biçarlar. (Qoyun) Altı taxta, üstü taxta, Oturuh bir otaqda, Qoyun deyil, ot otlayır, Toyuq deyil, yumurtlayır. (Tısbağa) Gözü banzar ceyrana, Xidmat edar insana. Adam çıxsa üstüne, Baş aymaz heç sultana. (At) Qanadı var uça bilmaz, Quru yerde qaça bil ma z. (Balıq) Yatanda yumru yatar, atina d a rm a n qatar, Kim İ s t a s a tutınağa, Tik an ı ala batar. (Ki rp i) O nadir ki, sassiz gölda it hüror. (Qurbağa) 339 340 Bağda u çar seher-sehar, Verar bize ya z dan xabar. (Qaranquş) Qara qatır, Bedlik satır, Gece gazir, Gündüz yatır. ( B ayquş) Qatar-qatar uçarlar, Şahin görüb qaçarlar, Günüziari otlayıb, Axşamları uça rlar. (Duma) Galirdim kanddan, Sas verdi banddan, Ağzı sümük d an Saqqah etdan. (Xoruz) Gündüz yatar yuvada, Gece gazar obada. (Yarasa) Nağaraçı nağara çahr , Na nağarası var, na çub u ğu . (Ağacdalan) Ağzı qara, gözü yox, Suda üzer izi yox. (Zali) Aşıq elden yuxarı, Şana teldan yuxarı. Aşıq bir şey görübdü Dizi beldan yuxa rı . (Çayirtga) Bir quşum var alaca, U çar qonar ağaca, Ağacda bir ev tiker Na qapı qoyar, na baca. (Baramaqurdu) Qanadlıdır, quş deyil, Buynuzludur, qoç deyil. (Kapanak) Qanadı var quş deyil, Dişlayir ilan deyil. (Ağcaqanad) Qanadı var uçmağa, İyn a s i var sancmağa. Sevir işi, zahmati, Odur ki, v a r hörmeti. (Arı) Dağda, qayada gazar, Quyruğunda var zahar. (8qrab) Y azda yığır y em a yini , Çox sevir öz amayini, Y eyib yatar baharadak. Nadir adı tapın görek. (Qarışqa) Yer altında yolları 8yri-üyrü qolları Na ineadi b e ll a ri. (Qanşqa) Heyvandarlıq mahsullan va heyvanlarla alaqadar nasnalar Ağ daryanın suyun qızdır, Üzü tamam ağca bezdir. (Südün qaymağı) Ağzı bağlı bir k is a m var, İçi qıllı, ağca palçıq. (Motal) Aşığın qa n ayağı, Qan eli, qan ayağı, Aşıq b i r şey görübdür, Üç başı, on ayağı. (Sağıcı, inak va buzov) 34 1 342 Balaca quyu, İçinda suyu, Ağcadan ağdı, Sarıdan sarı . (Yumurta) Bir zamim var, ilde iki defa biçilir. (Qoyun yunu) Bu günlari şanbadi, Könlüma düşon nadi. Na ati var, na qanı Ocaqsız bişan nadi. (Pendir) Bir ağ otağım var, İçine yol yox. Qar kimi ağdı, Su kimi axdı. (Yumurta) (Süd) Deri kimidi, deri, Üstü at, içi deri. (Toyuq patanasi) Dostum mana nar gönderdi , Y ox demedi, var gönderdi, Çalınmamış süd-qatıqdan, Çalxanmamış yağ gönderdi. (Qoyun quyruğu) Man aşiqam düz bağlar, ayri çakar, düz bağlar, Aşıq bir hikmet görüb, Od içinda buz bağlar. (Qaymaq) O yanı qaya, Bu yanı qaya, İçinda sarı maya. (Yumurta) O n adir ki, Atdan hündür, İtdan alçaq. (Yahar) Suya girdi dağıldı, Sudan çıxdı yığıldı. (At quyruğu) İnsan va onun badan üzvlari Ala qapı, zancir sapı, Beş budağı, bir yarpağı. (81) Altı marmer, Üstü marmer, İçinde bir Bülbül oynar. (Dil) Altı çapar, üstü çaper, İçinda qara quş saker. (Qara göz) Nanaya deymaz, Babaya deyer, Xalaya deymaz, Bibiya deyer, Dayare daymaz, Daymaza dayar, Allaha daymaz, Billaha dayar. (Dodaq) Balaca baqqal, , Na versan udar. (Ağız) Biz idik, biz-biz idik, Otuz iki qız idik. Gah azildik, üzüldük, Bir taxçaya düzüldük. (İnsan diŞlari) 343 344 Başa yapışıq Bir sapsız qaşıq. (Qulaq) Bir qutum var özü açılır, özü yumulur. (Ürak) Bir güzgüm var qapaqlı, Dörd q ı r a ğı saçaqlı. (Göz) Bir tandirim var içi b ir çörak tutur. (Ağız va dil) Boyu uzun s a y a qd ı , Sahibine dayaqdı. (Ayaqlar) Bu y a nı çapar, O yanı çapar, İçinda atlı çapar. (Göz) Qapı bir qonşuduriar, Bir-birini görmürlar. (Göz) 8zal vardı yeyardik, Y ernesaydik ölardik, indi da var yemirik, Yemasak da ölmürük. (Ana südü) 8zali dörd ayaqlı, Sonra iki ayaqlı, Aylar keçir, il keçir, D ol a n ır üç ayaqlı. (Körpa, cavan, qoca) Suya girar bir olar, Sudan çıxar min olar. (Saç) Tarazida çekilmez, Bazariarda satılmaz, Baldan şirin dadı var, Ye m ek olmaz canı var. (Uşaq) Geyim va bazak aşyaları Ağzını aşağı eleram dolar, Yuxan eleram boşalar. (Papaq) Almışarn a t an n an, Geneada satannan, Qu tükünden yüngül, Qırağı qızıl gül. Balaca mezar, Dünyanı gazar. (Kalağayı) (Ayaqqabı) Qulaq üste quş yatar. (Sırğa) 81 ila yapılar, Qulağa taxılar. 8tdan şiş, (Sırğa) Gümüşdan kabab. (Üzük) İki kürküın var On qar daş a çatar, Bunu kim tapar? (8 1 c e k ) Yerim d e r i n daryalar, Mandan qiymatli na var? (Mercan) 345 346 San-san s armağ ım , San göza barmağım. (Qızıl üzük) Gündüzlar dolanar Geealar ağzı açıq yatar. (Başmaq) Özü bir zarra m isri Hamı onun esiri. (Qızıl) Maişat va tasarrüfat vasitalari Bizda bir kişi var, Har gelana a l verir. (Qapının dastayi) Bizim evda dörd gelin var, Dördü d a bir boy buxunda. (Di var) Na e vd a d i , na çölde Na göy d adi , na yerde. (Pancara) Uzun-uzun kişiler, Başlann, ayaqların Divarda gizlatınişlar. (Evin direkleri) Üç qardaş bir- b i ri nin üstüne çıxdılar. Biri d e d i : belim ağrıyır, O b i ri dedi: başım partlayır, Biri da dedi: qorxma, qorxma. (Divar, tir, baca) Hay gedar, huy gedar, Birca qarış yol gedar. (Qapı) Ağzı var, dili yox, Qarnı var, b e li yox, O neca akinçidir Toxum sap i r , ali yox. (Toxwnsapan maşın) Bizim evda bir kişi var, Tapasinda dörd dişi var. (Yaba) Bir at ım var darinda, Bağlamışarn sarinda, Geca-gündüz yol gedar Yerin d adir yerinde. Ağa babanı Gazar a b a nı , Altı qıçı var, İki dabanı. Ağzı poladdan, Saqqalı sapdan. Alemi baza r Özü lüt gazar. Altı haça, Üstü haça. İki üzük, İ ki qılça. ( D ayirman) (Terazi) (İyna, sap) (İyna) (Qayçı) Alçaq damdan qar yağar. Qırağı taxta divar. (8lak) Axşam a çılır , Sahar yığılır. (Yorğan-döşak) 347 348 Balaca quyu, Pıqqıldar suyu. ( S a movar ) Baxsan onu n üzüna, Görünarsan özüna. (Güzgü) Başına kalarn bağlayar, Ürayi vararn bağlayar. Oğul-uşağım yığıb, Dasmal alıb ağlayar. (Samovar) Bir balaca sandıqca, İçi dolu ağ mıxça. (Kibrit qutusu) Damda var qara yaylıq Yağışa çara yaylıq. ( D a mın qır örtüyü) Qara köpak qapıda yatar, Qolu a y ilar , belina batar, Na hürar, na da ki tutar. (Qıfıl) atak boyda üzü var, Yüz a l li ca gözü var. Ağ zı yuxarı baxar, Altından yağış yağar. (Aşsüzan) at direyin başında Damir deşikli papaq. (Üskük) Günbaza oxşar hamam, İçinda var bir ilan. (Lampa, pilta) M e ş ada , ha meşada, Beş q a rda ş var meşada, B eş i da bir peşada. (Corab toxuyan millar) Nanamin bir quşu var fırlanar, Quyruğundan çatı, gebe sa l lan ar . (C a hra ) Gözü dem ir den, Quyruğu kandirdan. (İyne) Uzun qız oba gazar, Xamırnan özün b a z a r . (Oxlov) Altı darya, üstü od. (Qelyan) Silahlar Altı taxta, üstü taxta Ortasında demir balta. (Qılınc) Anası qundaqda yatır, Oğlu bazara ged i r . Atdım atana, Daydi adama. Ucu şiş neşter, Uzunca tahar. (Gülla va giliz) (Niza) Bir balaca misri daşı, Yandırar dağı-daşı. (Gülla) Bir quşum var, bal ası özündan tez uçar. (Tüfang va gülla) Q ara atımı yağl adım , S a ğ · b öy rü m a bağladı m. (Tapança) Dar kü ç a d a qulun malar, Qabaqdakın yere sarar. (Tüfang, gülla) 349 350 8lda fitil, Ord an iti l Hara daysa, Qalar mitil. Taxta, demir, Gah ayilir, Gah düzelir. (Top güllasi) (Bıçaq) Xöraklar, yeyinti mahsulları Qaş ı qda oturub, ayaqlarını sallayıb. (8rişta) Ağca tepe, Başı küpa, Na küpadi, Na da tepe. (Plov) Bir ilikdi, bir sümükdü, bir deri, Alem onun lazzatina müşteri. ( Kallapaça) Atılıb düşer, Susuz bişar Qırmızı düşer (Qo vur ğa) Man aşiqa m kömürdan, Xabar alın amirdan. Bu gün bir nübar yedim, Budaqları demirden. Ta p - ta p m a c a , Gül yapmaca, Deşikladim Atdım saca. (Kabab) (Fasali) Çıxar tavaya, Çığırar havaya. (Cızbız) Deya bilmez sözünü Tez yandırar gözünü. (Qovurğa) Musiqi alatlari Ağac için oyaram, Düz ağzıma qoyaram. (Zuma) Qarğı qamış, Ağıza yapış, Üstü deşik, Gerisi beşik. {Tütak) Qoz ağacın oyarlar, Üstüne tel qoyarlar, Vaxtsız durub ağlasa Qulağını burarlar. Yumuru takar, allarda gazar. (K.amança) (Qaval) O na d i ki, yetmiş iki dil bilir. (Saz) Toyda, d ü yünda gazar S asi al a mi b azar, Qabırğası qatbaqat, Gah yavaş, gah da bark dart. (Qarmon) Tut a ğ a cı , üzü parda Barmaq gazar parda-parda Gah darinda, gah zarinda Ağlar alıu-zar dilinde. (Tar) 35 1 3 5 2 Üzük aldım qaşı yox, Tapa gördüm d a ş ı yox. O nadir ki, ağlayır, Gözlarinin yaşı y ox. (Kamança) Hürü-hüıiinü dindirar, Hürü parini dindirar. Bizim evda üç dilsiz var, Bir-birini dindirar. (Kamança, qaval, tar) Elm va texnika Ağ yerda qara toxum Qamış ila akilar, ağız i la darilar. (Yazı) Ağzı birdi, dili mi n di , Gah bela deyir, gah ela. (Qalam) Anada var, atada yox, Nuxada var, Bakıda yox. ("N" harfi) İki qapağı, Min yarpağı. (Kitab) Bir qarpızım var cığal, Üstüne dünya sığar. (Qlobus) Bir quşum var, sasi düşüb dünyaya O quş ma n i aparacaqdır aya. (Peyk) Bir sehirli fanaram, Kib r itsiz da yanaram. Na ye r da yox, na göyda, Ha v a d a n sallanaram. (Elektrik lampası) Qaradı gözü, Uzundu sözü. (Qalam) Quş deyil, qanadı var, Quşlardan yeyin uçar. (Tayyara) Danışaram demirden, Cavab galar kandirdan. (Telefon) Danizde bir ev gördüm, Üstünda var d am -baca. Y eriyir yavaş-yavaş, Tapmacadı, tıpmaca. (Paraxod) Dolanar bütün arzi, Aşar dağı, denizi. Gazib göyda ge e alar Galib yerde dincalar. (Kosmonavt) 8lim ila akaram, Dilim ila biçaram . (Yazı) Bilarda yeriyar , Buraxsan dayanar. (Qalam) İnsan deyil, nafasi var, Palang deyil , narasi var. Yeriyar demir üstünde, Gah yey in , gah da ahasta. (Paravoz) Na dili var, na ağzı, Na tan var, na sazı, Har yerdan xabar verer, Oxuyar xoş avazı. (Radio) 3 5 3 . 354 O nadi ki, yemeyi benzindi, Ayağı rezindi . (Avtomaşın) O nadi ki, içinda qışdır, Çölünda bahar. (Soyuducu) O nadir nafassizdi, Bülbüldü qafassizdi. Uçanda quş tak uçar, Canı yox nafassizdi. (Tayyara) Özü qara, sözü ağ. (Yazı lövhasi, tabaşir) Suda gazar canı yox, Boğaziasan qanı yox. Suya atsan o batmaz, Quruda yatsa qalxmaz. (Qayıq) Üç ata minib, özü piyada gedir. (Qalam) Xerclamasan azalar, Xerclasen çoxalar. (Elm) Macnunda yoxdur, Leylida var, Yusifda yoxdur, Züleyxada var. ("L" harfi) Şahari var, evi yox, Meşesi var, ağacı yox, Danizi var, suyu yox. (Xarita) QARA V aLLİLaR Hadı, Hudu, Kor oğlu Kosa, bir da man Hadıydı, Huduydu, Kor oğlu Kosa idi, bir de man. Ova çıxınışdıq. Qabağımızdan bir dovşan qaçırdı. Hadıya dedim: - Tüfangin var? Huduya dedim: - Tüf a ngin var? Kor oğlu Kosaya dedim: - Tüfangin var? Heç kim i n tüfengi olmadı. Özüm çaxınağıyox tüfengi çiynimdan aşır- dım. Hadıya dedim: - Ata bilarsan? Huduya dedim: - Ata bilarsan? Kor oğlu Kosaya dedim: - Ata bilarsan? Heç biri ata bilmadi. Özüm çaxınağıyox tüfangla dovşanı yere sardiın. Hadıya dedim: - Dovşanı soy! Huduya dedim: - Dovşanı soy! Kor oğlu Kosaya dedim: - Dovşanı soy! Heç biri soymadı. Soymaq üçün bıçaq gerek idi. Hadıya dedim: - Bıçağın var? Huduya dedim: - Bıçağın var? Kor oğlu Kosaya dedim: - Bı ç ağın var? Heç birinda bıçaq olm a d ı . Özüm tiyasiyox bıçağın sapını cibimdan çı- xardım, dovşanı soydum; Hadıya dedim: - Qazanın var? Huduya dedim: - Qazanın var? 355 Kor oğlu Kosaya dedim: - Qazanın var? Heç birinin qazanı olmadı. Özüm altıyox bir qazan tapdım. Hadıya dedim: - Bişira bilarsan? Huduya dedim: - Bişira bilarsan? Kor oğlu Kosaya dedim: - Bişira bilarsan? Hcç biri bişira bilmadi. Özüm altıyox qazanda dovşanın etini qovur dum. Hamımız yedik, doyduq, hala artıq da qaldı. Artığını da bağladıq qurşağımıza, bir xoruz arnala geldi. Bu xoruzu mindik, yola düzaldik, qa bağımıza bir çay çıxdı. Çaydan tapdıq bir palan. Palanı sökdük. İçindan bir kitab çıxdı. Oxuduq, gördük hamısı yalan. 356 Size hardan deyim Size hardan deyim Az danışanlardan, Qaradinmazlardan, Y era baxanlardan, Su kimi lal axanlardan, Hürmayan itlardan, Ulamayan çaqqallardan, Daymadüşarlardan, Download 2.85 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling