Azbrbaycan şifahi xalq bdbbiyyati
Download 2.85 Kb. Pdf ko'rish
|
ı
r . Cangi havalan altında zorxanalar quru l u r . Pehlivanlar üz-üza d a y an ı b m ey d a n ın qızışmasını gözlayirlar. Mey da n ı d övr a y a a l mış adamlar palılivan gü l e şi n d a n avval bu nağmani oxuyurlar: İki i y i d çıxdı meydana, İkisi da bi r - bi ri n dan mardana. Hazrati-hamza pirimiz, Aradıq tapdıq bir-birimiz. 81 b a şd a , diz yerde, Gülaşayim düz yerde. D ar a l a r axar, 8qrab tak çaxar. 8lini yana sıxınca, Zorba neri yıxınca, Alta düşünce sırma, Çox iralida durma. Dava fendi qutludu, Nar oğullar um u d lu d u . Haqqış-haqqış, Bark yapış. 8ldan çıxdı, Top u q d an yapış. Bjz deyarik m a ş a ll ah , Siz d e y in barak a l l a h . M a ş a ll ah deyanin gözüne nur, Maşallah demayanin gözüne kül. Güla ş b a ş l a n ı r . Pehlivanlar gülaşib qurtarandan sonra zorxana yığışdı nl ı r . Bu defa oy n a q , mazali havalar çalınır. Meydana kosa çıxır. Kosa tarsina kürk g e y inmiş h a zırc a v a b a d a m d ı . B a ş ı nd a u zu n m o ta l papaq ; ayağında taxta b a şm aq var. Boynundan zınqırov sallanır. Paltarı- 243 nın altından qamına yastıq bağlayı b. alinda bazekli qırmızı çömça adam ların arasında gezir. Adamlar bir ağızdan bela oxuyurlar: Ay kosa-kosa, gelsana, Galib salarn versana, Çömçani doldursana, Kosanı yola salsana. Ay uyruğu-uyruğu. Saqqalı it quyruğu. Kosam bir oyun eyler, Quzunu qoyun eyler. Yı ğar bayram xonçası Har yerde düyün eyler. Novruz-novruz balıarı Güllar-güllar nüban, Bağçanızda gül olsun, Gül olsun, bülbül olsun, Bal olmasın, yağ olsun, Evdekilar sağ olsun. Xanun, ayağa dursana, Kosaya pay versana. Malını qurtaran kimi kosa yıxılır. Guya ölür. Bu z aman onunla bela söhbet edirlar - Ay kosa galdiyin hardan baridi? - Şarurdan - Na getirdin ordan? - Alma. - Almanı neyladin? - Satdım - Pulunu neyladin? - Öküz aldım - Öküzü neyledin? - Vurdum öldü. Kosanın başına yığışanlar bir ağızdan deyirlar: Başın sağ olsun kosa 8rşin uzun, bez qısa Kafansiz ölmez kosa Kosa üz-gözünü acayib hala salıb min cür hoqqa çıxardır. Çömçasini qabağa uzadıb pay istayir. Adamlar onu dolaya-dolaya oxuyurlar: 244 Ay kosa-kosa galmisan, Lap vaxtında meydana san. Almayınca payını, Çekilma bir yana sen. Beş yumurta payındı, as ki yi n i almayasan . . . Menim kosam oynayır, Gör neca ding i l d a y i r . Ona q ul aq asa n ı n , Qu lağı cingildeyir. Manim kosam cannıdı Qollan m erc ann ıdı Kosama al vurm ayın, Kosam iki cannıdı. Q a l e m oynar qaşında, Yüz elli b e ş yaşında Gör ne cavandı kosam. Hamı kosaya pay verir. Kosa yena g ü l m a l i oyunlar çıxarıb adamları a y la ndirir . Bundan sonra ağsaqqallardan biri ortaya çıxıb, meydana yığılanlara üzünü tutub deyir: - Camaat, bu gün bir xan se ç m a l i y ik . Xan ga r a k q a ş - qa b a ql ı, sözü ö tk e m adam olsun. Ona bir vazir, bir vakil, üç farr aş , bir da bir vakil seçib verin. Adamlar yer-yerdan deyirlar: - Xanımız olsun başmaqçı Mardan. - Vazirimiz da körükçü ali olsun. - Çayçı Mahm.udu vakil seçak. - F a rr a şlı ğa Qara Xudayar ya x ş ıd ı . - Biri de Çavuş elemdar olsun. - Qurd Bağırdan da yaxşı farraş olar. - C all adlıq ela az a i d e n Qassab Tağının boyuna b iç i l ib . - Olsun, olsun. Xanı ta m ta r aq l a meydanın yuxarı b a şı nda qurulmuş taxtda oturdurlar. Vazir-vakil da gelib taxtın sağ-solunda a yl aş ir. Yaraqlı-yasaqlı farraşlar xanın hüzurunda amra m ün t azi r dayanırlar. Callad qırmızı libas geyib, al i nda balta meydanın aşağı başında g ö z la yi r . Xan gözlanİlmaz amrla r verir, adamları da onun bu yuruqları n ı can-başla yerina yetirirlar. Kosayla ta lx a k da tez-tez meydana g i ri b xanı güldürm a y a çalışır. Min bir hoqqa dan sonra xanı güldürüb taxtdan yendirir, aparıb suya basırlar. 245 246 LAYLALAR Laylay dedim yat bala, Yuxuna şakar qat bala, Ümidim birca sansan, Boya-başa çat bala. Laylay dedim ağlama, Ürayimi dağlama, Böyü bir qoç igid ol, Mane ümid bağlama. Baxçamızda miyana, Gül sünbüla dayana. Oxu, bülbülüın, oxu, Balka balam oyana. Laylay dedim yatınca, Gözlararn ay batınca, Zara, arnana geldim, San hasila çatınca. Laylay dedim boyunca, Baş yastığa qoyunca, Yat külüın, yatağında, Baxım sana doyunca. Bir gül ekdim boyunca, � ylamadim doyunca, Omrüın, günüm u z a n s ı n Bu balamın toyunca. Evinda, e ş iyin da , Yat quzum beşiyinda, Dan ulduzu, bir da man Durmuşuq keşiyinda. Qurban aran, dağ sana, Güllü bağça, bağ sana. A laylay, oğlum, laylay, Tutmuşarn qaymaq sana. Laylay çaldım hamiş a , Karvan enar enişa, Yastığında gül bitsin Döşayinda banövşa. Boya - bux un a dol, gaz, Boynuma dola qol, gaz, Cavanlar siraminda, San da bir igid ol gaz. Oxşasın dilim sanİ, Böyütsün elim sanİ, Meydanda at oynarlan Bir igid bilim sani. A laylay, yena laylay, Can deyim, sana laylay, Sana galan dard-bala Qoy galsin mana laylay A laylay, balam, laylay, Alınmaz qalam laylay Sana kac baxanlan, Y andırsın nalarn lay lay. A laylay, bayim laylay, Gözal-göyçayim laylay , Qürbat ölka, yad elda, Arxa, körneyim laylay. Laylay , beşiyim laylay , Evim, eşiyim laylay , San yat şirin yuxuda, Çakim keşiyin laylay. Laylay har kasim laylay , Sana nar kasim laylay, Yat y u x un şirin olsun, Ucalsın sasim lay l ay . Laylay maralım laylay, Galmir qa r alım layl a y . Böyü bir qoç igid ol, Sana yar alım lay l ay . 247 248 A laylay, quzum l a yl a y , Ayım, ulduzum laylay, San hasila çatınca. Har darda dözüın laylay. Laylay, billbülüm laylay, San sünbillüm laylay, Baxçalarda kül çoxdur, Bir qızıl gülüm laylay. A laylay, gülüm laylay, Gülüm, sünbillüm laylay. Böyü senin sayan da Man da bir gülüm laylay. Manim gül b u tam oğul, 8trina batam, oğul, Bir arzum var ü r a kd a, Sana toy tu tam , oğul. Laylay balam, can balam, Man sana qurban balam, Ağiayıhan könlümü Gal eylama qan balam. Laylay balam, gül balam, San manim sünbill balam, Laylayıma yatasan, Oyatsın billbill balam. Yol üsta bulaq ollam, Axaram bulaq ollam, San manim öz balamsan, Özüm göz-qulaq ollam. Qarenfilam qalxaram, Açılmağa qorxaram, Geca cınqırın çıxsa, Yerimnan dik qalxaram. Laylay dedim, can dedim, Yuxudan oyan dedim, San yuxudan durunca, Canımı qurban dedim. Laylay dedim, yat dedim, Yastığa baş at dedim, Bala, çekim nazım, Boya-başa çat dedim. Man sene qalam deyim, Gül deyim, lalam d e y im . Yat, ineitme ananı, Sağ olsun balam deyim . Laylayım, sözüm qurban, Qoç q ur b an, quzu qurban, Har sahar üzün görsem . Keseram quzu qurban. Laylay dedim yatasan, Qızıl güla batasan, Qızıl gülün içinde Şirii yuxu tapasan. Balarnı tanıram man, Har sözün qanıram man, Yuxuda ah çakanda, Od tutub yanıram man. Xırdacasan, mezesen, San har gülden tazasan, Qurban olum o güne, Ayaq tutub gazasan. Laylay dedim bilesan, Düşmayasan dile san, Boya-buxuna çatıb, Oynayasan, gülasa n . Mani oyaq qoyan san , Qızıl güla boyan san, Öpüm qara gözünden, Besdir yatdın, oyan san. İgid qalasın ister, Dağın lalasın ister, Man balarnı istaram, Balam, balasın ister. Qoxusu güldan gelir, Güldan, bülbüldan gelir, Balamın gül beşikda Yuxusu birdan gelir. 249 250 NAZLAMALAR Balama qurban inaklar, Balam haçan imaklar. Balama qurban ilanlar, Balam haçan dil anlar. Balama qurban sarçalar, Balam na vaxt al çalar. Balama qurban ağ atlar, Balam haçan çay atlar. Balama qurban xalası, Balam qızıl parası. Balama qurban meyvalar, Balam haçan evlanar. Balama qurban daylaqlar, Balam haçan oynaqlar. Dağda darılar, Sünbülü sarılar. Qoca qarılar Bu balama qurban. Dağda çobanlar, Qoyun sağanlar, Qaçdı yağışdan, Durdu yatanlar. Bu balama qurban, O balama qurban. Dağın maralı. Gözlar q aralı , Ovçu göranda Q alm a z q ara lı . O balama qur b a n , Bu balama qurban. Dağdakı atlar, Quyruğun qatlar, Göyçak arvadlar Bu balama qurban. Çaydakı qazlar, Tükün tarazlar, Nişanlı qızlar Bu balama qurban. Bir bölük atlar, Çamanda otlar, 8rsiz arvadlar, Bu balama qurban. A dağdağanlar, Bülbül boğanlar, Oğlan doğanlar Bu balama qurban. Dağda meşalik, Gül, banövşalik. Man hamişelik Bu balama qurban. Ağardı başım, Y oxdu sirdaşım, Qohum-qardaşım Bu balama qurban. Dağda inaklar, Otdar, imaklar, Xonçalı baylar Bu balama qurban. Göyda ulduzlar, Şaxtalı buzlar, Cehizsiz qızlar Bu balama qurban. Tüstüsüz damlar San badamlar, Tanbal adamlar Bu balama qurban. 25 1 252 Ç ay d ı r, danizdir, Q u l dur , kanizdir, Balam her nadir Mana azizdir. Çakdim cafasın, Kördüm vafasın, Böyüdüm onu Sürüm safasın. Tükendi ahım, Yoxdur günahım, Balam böyüsün Odur penahıın. Gördüm n ala s ı n, Çekdim balasın, Balam da istar Körpe balasın. Oğul ürakdir, Q ız ı l direkdir, Götrün saxlayın Qıza gerakdir. Qız bir maraldır, Gözde qaraldır, Hasrat çekanin Rengin saraldır. Badarn badamı, Oğlan adamı, Qoy elçi gelsin Alsın qad amı . Ay qız adamı, Sındır badamı, Elçiye çay ver Alım qadanı. Man çalım oyna Qurban boyuna, El-oba kalsin Senin toyuna. Süd dibi, qaymaq dibi, Qurbanın olsun bibi. Süd yala, qaymaq yala, Qurbanın olsun xala. Bir danasan, bir dana, Qurbanın olsun nena. Güzgüda düyma, Tozunu silme, Xonçada tirme Geler qızımçün. Mahmanat bağı, Yaş ıl yarpağı, Qızıl bel bağı Galer qızımçün. Nübar yanağı, Gazar oynağı, Bir cüt qolbağı Galer qızımçün. Har yana gözük, İlqarda düzük, Brilyant üzük Galer qızımçün. Altında xalça, Çalır kamança, On dene xonça Galar qızımçün. Ağınaya allar, Belinde kamer, Qızıl düymaler Galar qızımçün. Dağlarda ceyran, · Bu qıza qurban, On xara tuman, Galar qızımç�. 253 254 alinda var daf, Üstünda sedef, Bir zarli örpak Galar qızımçün. Göyda gedan qaz, Dimdiyi almaz, Bir dana naz-naz Galar qı z ımçün . Heyv ası , nan, alimin barı, On sap mirvari Galar qızımçün. Yolun gedir dolama, Gelir bize salama, Obalar qurban olsun Manim birca balama. Dağların lala s ına. Gözlerin qarasına, Analar qurban olsun Öz körpe balasına. Atım-tutum man seni, Şeka r a qatım man sanİ, Dadan eva galanda, Qabağa tutum man sanİ. Balamın al yaylığı, Ortası zer yay l ığ ı , Hara bir dafe de s in Balama can s ağlığı . alinda var hanası, Qulağında tanası, Bir toyunu göraydİm , Olaydım bay anası. Tuluq seni asaydım, Yağın tasa basaydım, Oğlum böyük olanda Qulplu qazan asaydım. Çalxan-çalxan yağ olsun, Balam yeyib sağ olsun. Qızılgül ba ğı m olsun, Bağlar o yl a ğ ı m olsun. Tanrıdan arzum budur. At minan çağ ın ol s un . Şan bağlayan anlar, Qonar güla, sarılar, Balama qurban olsun Yaşı ötmüş qanlar. Öldüm alıunun dardindan, İncir, qaxının dardindan. Arvadlar oğlan doğur Manim qızımın dardindan. Alı qızı, aldıra qızı, Xara turnan aldıra qızı, asma çarşaf aldıra qızı. Qızıl qolbaq aldıra qızı, Dikdaban çakma aldıra qızı. Göydaki quşlar, bu balama qurban Yağan yağışlar, bu balama qurban, Kişnayen atlar, bu balama qurban, Sonsuz arvadlar, bu balama qurban, Hayatda itlar, bu balama qurban. Meşade quşlar, bu balama qurban. Ay allah bundan üç dana ver, Üç dana verme, b e ş dana ver, Hasratin çakmişlara ver, Alı-gülü solmuşlara ver. Çapan çalan allari, Ağrımasın qollan, Ağrısa da ağrısın, Ö z ga l ari n elleri. Şamaxının Ç u xu r yurdu, Eller a l aç ı ğ ın q ur d u . Taza gelin sübhdan durdu, Oğlun a ldı , laylay çal d ı . 255 256 Qarabağın yaylağında, Şekinin güllü bağında, Taze galin sübh çağında · Oğlun alır, laylay çalır. A tann bundan beş dana ver, Göydan uçan quşdara ver, Qanmış, qocalmışdara ver, Evinda qalmışdara ver. Sınıq qol ha, sınıq qol, Aş bişirar sınıq qol, Su daşıyar sınıq qol, Odun yarar sınıq qol, Yazı yazar sınıq qol. Ağ allar, ağ bilaklar, Bağçada qar küraklar, Eşidar atası gelir Gah yerir, gah imaklar. CIRNATMALAR Başa-başa Dı rn aq daşa, Siz savaşa Biz tamaşa. Süın eka, süın ek a , Süınbülüın aka, Nallı xoruz, Çu ll u t ek a . Alı, alı Dımdım Ah, Saqqalma mindim Alı, Bazara getdim, hazar yox, Şahare getdim, şeher yox, Ç ö m ça itib, qazan yox. Bu gelen arıxdımı, aynindaki çarıxdımı, Altında qotur y a bı, Böyıiinde nöyüt qabı Ne minibsan ça rr ami ş i , Baİdırrarı n qırıxdımı. Göyda na var? Göy m m c ı ğ ı Yerde ne var? Yer mmcığı. Anan ne b işiri b ? Halvacıq. Götür mani dal a c ı q . Uca dağ başında kürsü qoym u şam, at alıb kürsüde şorba qoymuşam, Şorba qaynadı, amiqız ı yandı . . Hadiydi, hüdüydü, Senin ye r in gadiydi. Ala başına, kül başmat 8ttaxtasın vur başına. 257 258 Gel g e d a k ba ğ a Man da, man da Çıxaq budağa , Man d a , man da. Ş aftal ı yığaq, Man da, man da. Bağhan gelsin, Man da, man da. İta qışqırsm, Man da, man da. it mana hürsün, Man da , man da. Nargiza bax, nargiza, Qu r d kalib boynun üze . Götüra qaça Tabriza. Tabrizin a ğ ac i arı Bar katirmaz başlan, Ağa dayınıın quşlan, Tökülüb qabaq dişleri. Biza üç ad b a llidi, Şakarlidi, ballıdı. ali, Vali, Pirvali Üçü ondan irali, Pambıqatan, qozsatan, Rahmetlig senin atan, Bir da bu köndalan yatan. Fatma, Zibeyda, İkisi bir boyda. Fatma dalaşdı, Z i b e yda qaşdı, Barıdan aşdı, Ç a rx a do l aşd ı , T a n di r a d ü ş dü . F a tm a tand ir da ai - aya ğ ı kandirda Fatma b i çinde Qan tar içinde, Cınqdır donu, Neyniram onu. Z i b ey d a çölde, Ayağı göl de . Başı duınanlı, Köhne tumanlı, ali süpürgali, Saçı sirkali. Yanı itdi, Vaxası bitdi, Fenadı sonu, Neyniram onu. Tükazban yatır, Qız deme, qatır. Xor-xor xoruldar, Qur-qur quruldar. Gözleri miş-ınişi Yana ğı bişmişi. allari fatir İstayir xatir. Ayağı kendir, Nafasi tandir. Di li bir arşin, Burnu b ir sajin, Ömrü axırdı, Axın naxırdı, Bela söylaram, Onu neylaram. Keçal, keçal, daz k eçal , Har yanda paıvaz keçal. Qış galib qurtarmısan, Budu gelir yaz, keçal. Keçal, keçal, ma r a n d i, Qoll arı düymalandi, Eşitdi saçlı g e lir Başına kül alandi. Keçal, keçal, noxudu k e ç a l , Başı-gözü qoxulu keçal. Keçal, keçal, maranda, Arpa, buğda sa r a nd a Bir arpanı beş eyler, 259' 260 Yeddi qazan aş eyler. Gelin, yığılaq başına, Zahar qataq aşına. Keçal, başın şişibdi, Noxudlann bişibdi. On iki kcçal bir yerde Xorta-xorta düşübdü. Keçalin xondu başı, Eşşaya mindi başı, O yanda dava düşdü, Bu yanda sındı başı. Tat, tat, Talvar altda yat. Papilli fare, Download 2.85 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling