B. Abidov, О. G‘. Azimov, U. А. Ziyamuhamedova neft-gaz sintezi asoslari

Apparatlar

1. 
   
   Reaktor (3-apparat)
   

Quvurchali reaktor etilenning 1500 atmosfera bosimi ostida po- limerlash jarayonini olib borishga mo‘ljallangan. Reaktor sifatli zanglamas po‘latdan yasalgan. Reaktor kalachlar yordamida birlash- tirilgan. Yuqori bosim quvurcha 034'17 lardan tuzilgan. Yuqori bo- sim quvurchalarining «ko‘ylagi» (sovitish yoki isitish uchun) bo‘lib, 0125'4 quvurchalardan qilingan.

Reaktorni «ilon izi» elementlari uzunligi 320 metrga yaqin bo‘ladi.

2. 
   
   Yuqori bosim ajratkichi (4-apparat)
   

Yuqori bosim ajratkichi yuqori bosim qaytarma etilenning poli- etilendan ajratishga mo‘ljallangan. U qopqoq va tekis tubli vertikal silindrik apparatdan iborat. Apparat bug‘ bilan isitish uchun tashqi «ko‘ylak» va issiqlikka izolatsiya bilan ta’minlangan. D_ichk=500 mm, D , =650 mm, N =5250 mm, korpus materiali - po‘lat 30XMA,

tashqi ⁵ umumiy

«ko‘ylagi» materiali - po‘lat 20, V_ajratkich=0,98 m³, ajratkichning ish- chi bandligi - 4,8 m.

1.1.1.4.З. Quyi bosim ajratkichi (5-apparat)

Quyi bosim ajratkichida etilen polietilendan (ishlab chiqarish ko‘rsatkichi bo‘yicha polietilenda 26% gacha etilen qoladi) to‘la aj- raladi.

Quyi bosim ajratkichi - yuqorisida tekis qopqoqli, pastki qismi esa konus shaklidagi vertikal silindrik apparatdir. Bug‘ bilan isitish uchun apparat «ko‘ylak» ega.

Apparat tavsifi: hajmi V=1,85 m³, D_ichki=1000 mm, D_tasbq.=1080 mm, N =2350 mm. Polietilen apparat tubidan 1 m balandlik

⁷ umumiy

sathdan qabul qilib olinadi.

116

4. 
   
   Aralashtirgich qurilmali reaktor
   

Yuqori bosimda etilenni polimerlash aralashtirgich qurilmali re- aktorda ham olib boriladi. Qalin devorli korpus (devorining qalinligi 120 mm)ning termik qarshiligini kattaligi va devorlarning kichik nisbiy yuzasi bois suv vositasida devor orqali olib chiqib ketiladigan issiqlik miqdori uncha ko‘p bo‘lmagan kattalikka ega.

Ko‘proq miqdordagi issiqlik miqdorini olib chiqib ketish uchun etilenning reaktorga kirishdagi haroratini pasaytirish (0°C, -20°C, - 40°C) yordamida, sovitilgan etilenni reaktorning bir nechta nuqtasi- ga berish orqali yoki reaksiya zonasiga, masalan, suv va benzol kabi inert suyuqliklarni kiritish orqali amalga oshiriladi. Samarali ara- lashtirish oqibatida reaktorda harorat tenglashadi. Avtoklav tipidagi reaktorlarda xomashyoning mahsulotga aylanish «chuqurligi» 2025% ga yetadi. Aralashtirish tufayli issiqlikni olib chiqib ketish qu- layroq va joylardagi o‘ta qizib ketishlar oldi olinadi. Aralashtirgichli reaktorlar ko‘proq ishlab chiqarish quvvatiga ega va jarayonni olib borish qulay bo‘lsa, bunday tipdagi aralashtirgichli reaktorlarni ap- paraturalar bilan jihozlash murakkabroqdir.

Aralashtirgichli reaktor tavsifi: D_ichki=300 mm, N=4300 mm, d_ekv=126 mm (murakkab qirqimli aralashtirgich valini ekvivalent diametri).

Reaktor sig‘imi 250 l.

Aralashtirgichli reaktorlarni katta quvvatda ishlashi ularning xo- rijda imtiyozliroq tarqalishini belgilab beradi. Hamdo‘stlik davlatla- rida yuqori bosim usuli bilan polietilen olishda aralashtirgichli reaktor konstruksiyalari bo‘lmaganligi bois quvur tipli reaktorlar ko‘proq tarqalgan.