B. Abidov, О. G‘. Azimov, U. А. Ziyamuhamedova neft-gaz sintezi asoslari

Polipropilen stereoizomerlari

Ilgari poliolefinlar uchun noma’lum bo‘lgan stereoizomeriya ho- disasi polipropilenda ochildi.

Ushbu izomeriya asosiy uglerod zanjiriga nisbatan metil guruh- larini joylashishiga qarab xarakterlanadi. Polipropilenning quyidagi tuzilishli ko‘rinishlari farqlanadi:
-CH₂ (CH₃ ) - CH₂ - CH₂ (CH₃ ) -

• Izotaktik-metil guruhlari asosiy zanjir tekisligining bir tarafiga joylashgan.

  
  

-CH(CH₃) -CH₂ - CH(CH₃) -CH(CH₃) -CH₂ -

• Sindiotaktik-metil guruhlari tekislikning turli taraflariga ma’lum qat’iy tartibda joylashgan.

  
  

-CH (CH₃ ) - CH₂ - CH (CH₃ ) - CH (CH₃ ) - CH₂ -

• Ataktik-metil guruhlari asosiy zanjir tekisligiga nisbatan xao- tik joylashgan.

  
  

Bundan tashqari, polipropilenda stereoblok deb nomlangan tuzi- lish mavjud bo‘lib, bunda makromolekulaning alohida bir qismlari izotaktik, boshqalari esa sindiotaktik tuzilishga ega bo‘ladi.

Katalitik sistemaga bog‘liq ravishda ko‘proq u yoki boshqa tuzi- lish hosil bo‘ladi: umum qabul qilingan Al(C₂H₅)₃ va TiCl₃ sistemasi

129

mavjudligida, asosan izotaktik tuzilishdagi polimer; dibutilaluminiy xlorid hamda VCl₄ ishtirokida va polimerizatsiyani quyi temperatura (-40^78°C)da polar erituvchilarda olib borilsa, asosan, sindiotaktik polimer; va nihoyat, Al(C₂H₅)₃ va TiCl₄ ishtirokida - ataktik polimer olinib, TiCl₄ ishlatilganda hosil bo‘lgan polimerni quyi kristallik da- rajaliligi bilan tushuntiriladi.

2.