B. Аbidov, О. G‘. Аzimov, U. А. Ziyamuhamedova neft-gaz sintezi аsоslаri

1.4.1. Polipropilen stereoizomerlari
Ilgari poliolefinlar uchun noma’lum bo‘lgan stereoizomeriya ho-
disasi polipropilenda ochildi.
Ushbu izomeriya asosiy uglerod zanjiriga nisbatan metil guruh-
larini joylashishiga qarab xarakterlanadi. Polipropilenning quyidagi
tuzilishli ko‘rinishlari farqlanadi:
– Izotaktik–metil guruhlari asosiy zanjir tekisligining bir tarafiga
joylashgan.
– Sindiotaktik–metil guruhlari tekislikning turli taraflariga
ma’lum qat’iy tartibda joylashgan.
– Аtaktik–metil guruhlari asosiy zanjir tekisligiga nisbatan xao-
tik joylashgan.
Bundan tashqari, polipropilenda stereoblok deb nomlangan tuzi-
lish mavjud bo‘lib, bunda makromolekulaning alohida bir qismlari
izotaktik, boshqalari esa sindiotaktik tuzilishga ega bo‘ladi.
Katalitik sistemaga bog‘liq ravishda ko‘proq u yoki boshqa tuzi-
lish hosil bo‘ladi: umum qabul qilingan Al(C
2
h
5
)
3
va TiCl
3
sistemasi
−
−
−
−
CH CH
CH
CH CH
2
3
2
2
3
(
)
(
)
−
−
−
−
−
−
CH CH
CH CH CH
CH CH
CH
(
)
(
)
(
)
3
2
3
3
2
−
−
−
−
−
−
CH CH
CH CH CH
CH CH
CH
(
)
(
)
(
)
3
2
3
3
2

---

130
mavjudligida, asosan izotaktik tuzilishdagi polimer; dibutilaluminiy
xlorid hamda VCl
4
ishtirokida va polimerizatsiyani quyi temperatura
(–40÷78ºC)da polar erituvchilarda olib borilsa, asosan, sindiotaktik
polimer; va nihoyat, Al(C
2
h
5
)
3
va TiCl
4
ishtirokida – ataktik polimer
olinib, TiCl
4
ishlatilganda hosil bo‘lgan polimerni quyi kristallik da-
rajaliligi bilan tushuntiriladi.