B. G. Pürliýew, E. G. Rahmanowa, M. B. Meläýewa TÜrkmenistanyň ykdysadyýeti

t
i
i
e
,
bu ýerde: Ф
i
t
– toplanýan gaznasy deňdir; Ф
i
e
– esasy önümçilik 
gaznalarynyň ösüşine.
b) β
i 
γ
i 
(Ф
ti
 + Ф
пi
) = Ф
oi
,
bu ýerde: β
i 
– jemi jemgyýetçilik önüminiň koeffisiýenti; γ
i 
– esasy 
gaznalaryň ösüşiniň beýleki bölegine jemi jemgyýetçilik önüm bilen 
sarp ediş gaznasy goşulýar; Ф
oi 
–
 
esasy önümçilik gaznalarynyň bahasy.
ç) Φ
Φ
11++
Φ
Φ
ni
i
i
i
i
oi
T
T
=
⋅
⋅
⋅
1
,
ββ γγ
bu ýerde T
i
 – görkezýän dolandyrylyşy: 
T
i
t
i
n
i
=
Φ
Φ
Φ
Φ
;

---

141
d) Φ
Φ
Φ
Φ
ni
i
i
i
oi
T
=
+
⋅
⋅
⋅
1
1
1
;
ββ γγ
e) T < T
i
 < φ,
bu ýerde: T we φ – görkeziji dolandyrylyşynyň goýberilýän aşaky we 
ýokarky çäkleri.
ä) 
Φ
Φ
Φ
Φ
ni
i
t
i
i
n
T
=
∑
∑
=
1
,
bu ýerde: T 
i 
< 0, onda i = T + 1,…n; T
 i 
> 0 onda i = 0, 1, 2, 3,…n.
6. Hödür edilýän bu matematiki nusga ýurduň ykdysady ösüşiniň 
mazmunyny doly manysynda düşündirenok, ýöne ol ýurduň ykdy-
sady we durmuşyň ösüşiniň geljekki ugruny, milli ykdysadyýetiniň 
hökmany deňagramlylygyny düzmäge, ylmy-tehniki ösüşi çalt dep­
gin bilen ösdürmäge, düzüm we maýa goýum syýasatynyň dolandy­
rylyşynyň netijeliligini, ýokary hilliligini, innowasiýanyň girizilme­
gini, sebit pudaklarynyň arasyndaky gatnaşyklaryny ýola goýmaga, 
Türkmenistanyň milli ykdysadyýetiniň deňagramlylygyny üpjün 
etmäge ýardam edýär.
Soraglar we ýumuşlar:
1. Türkmenistanyň bazar ykdysadyýetiniň milli nusgasy haýsy maksatlary 
amala aşyrmagy göz öňünde tutýar?
2. Göz öňünde tutulan maksatlara ýetmek üçin nähili wezipeleri ýerine 
ýetirmeli?
3. Ýurduň bazar ykdysadyýeti haýsy şertler bilen kesgitlenýär?
4. Bazar ykdysadyýetine geçmegiň nähili aýratynlyklary bar?
5. Türkmenistanyň bazar ykdysadyýetine geçişini häsiýetlendiriň.
6. Geçiş döwrüň esasy mazmuny nämeden ybarat?
7. Ýurdumyzyň bazar ykdysadyýetine geçiş döwrüniň ýola goýluşyny 
düşündiriň.
8. Türkmenistanyň bazar ykdysadyýetiniň jemleýji döwrüni nähili kes-
gitläp bolýar?
9. Türkmenistanyň ykdysady ösüşiniň matematiki nusgasy barada 
düşünje beriň.
10. Türkmenistanyň bazar ykdysadyýetiniň milli nusgasyny häsiýetlendiriň.

---

142