B. Kömekow, A. Orazgulyýew, G. Gurbangulyýew, O. Aşyrow, A. Kaşaňow, H. Geldiýew, A. Öwezow TÄsin matematikanyň syrlary

37. Nädip 7 almany 6 oglana deň paýlap bermeli? 
38. Iki daýhanyň biri 2 käse ýarma, beýlekisi bolsa, 
3 käse ýarma goşup meýdanda bilelikde nahar taýýar­
laýardylar. Ýarma taýýar bolanda olaryň ýanyna ýene­
de 2 daýhan gelip bilelikde bu ýarmany iýip gutardy­
lar. Gelen iki daýhanyň her biri nahar üçin 1 manat pul 
berdiler. Nahar bişiren iki daýhan bu 2 manady nähili 
paýlaşmaly?
39. Garaşsyzlyk baýramynda Aman, Çary we Şat­
lyk 12 sany şokolad almagy karar etdiler. Aman 5, Çary 
bol sa 7 şokolad satyn aldylar. Şatlyk 4 şokolad üçin 2 ma ­
nat 40 teňňe pul berdi. Bu puly Aman we Çary nä hili 
paýlaşmaly?
40. Çary aga bazarda goýunlaryny satyp gutaran 
dessine oňa obadaşy Meret aga duşup «Tüweleme senä 
goýunlaryňy derrew satyp gutaraýdyň. Kän goýun 

---

49
getiripmidiň?» diýdi. Onda Çary aga «Birinji alyja ge­
tiren goýunlarymyň ýarysyny we ýene­de ýarym goýny, 
ikinji alyja galan goýunlaryň ýarysyny we ýene­de 
ýarym goýny satdym. Üçünji alyja ikinji alyjydan ga­
lan goýunlarymyň ýarysyny we ýene­de ýarym goýny 
satanymda, goýunlar gutardy». Çary aga bazarda näçe 
goýun satypdyr?
41. Sebetde almalar bardy. Almalaryň deň ýarysyny 
we ýene­de ýarym almany, soňra galan almalaryň 
ýarysyny we ýene­de ýarym almany, iň soňunda bol­
sa galan almalaryň ýarysyny we ýene­de ýarym al­
many alanlaryndan soň sebetde 31 alma galdy. Sebetde 
ilkibaşda näçe alma bar eken?
42. Sebetden 3 almany aldylar. Soňra galan alma­
laryň üçden birini we ýene­de 3 alma aldylar. Şondan 
soňra sebetde ilkibaşdaky almalaryň ýarysy ýaly alma 
galdy. Sebetde näçe alma bar eken?
43. Aman mekdepden gelýärkä dosty Alta şeýle 
diýdi: «Eger meniň pulumyň üstüne, onuň ýarysy ýaly 
puly we ýene­de 2 manat goşsaň, onda ikimiz 20 ma­
nada oýun ýazylan kompýuter diskini alyp bilerdik» 
diýdi. Amanyň näçe manat puly bar eken? 
44. Bazara barýan Hudaýberdi gorkak dynç almak 
üçin bir sazagyň ýanynda oturan wagty onuň ýanyna 
mekir tilki gelip, hal­ahwal soraşypdyr. Hudaýberdiniň 
näme almak üçin bazara barýandygyny, jübüsinde näçe 
pulunyň bardygyny bilenden soňra oňa şeýle diýipdir: 
«Hudaýberdi seniň aňsatja baýasyň gelýärmi? Sen 
şu sazagyň daşyndan her sapar aýlananyňda seniň 
jübüňdäki tylla teňňeleriň iki esse köpeler. Ýöne sen 
meniňem hyzmatymy ýatdan çykarmaly dälsiň. Puluň 
iki esse artany üçin her sapar maňa 16 tylla teňňäňi ber­
4. Sargyt 6

---

50
meli bolarsyň» diýdi. Hudaýberdi oňa: «Eger sazagyň 
daşyndan her gezek aýlananyňda puluň iki esse köpel­
jek bolsa, onda saňa 16 teňňe bermegiň gürrüňi hem 
bolmaz» diyip sazagyň daşyndan bir gezek aýlandy we 
silkme telpegini çykaryp, pullaryny onuň içine dökdi. 
Haýran galaýmaly, onuň puly iki esse köpeldi. Ol wada 
berlen 16 tylla teňňäni tilkä sanap berdi we sazagyň 
daşyndan ikinji sapar aýlandy. Onuň pullary ýene iki 
esse köpelip, tilkä ýene­de 16 teňňäni berdi. Ol üçünji 
sapar sazagyň daşyndan aýlananda onuň pullary ýene 
iki esse artyp, 16 teňňe boldy. Tilki ýene­de 16 teňňäni 
aldy­da guýrugyny gysyp gidiberdi. Haýran galan 
Hudaýberdi gorkak bolsa, pulsuz galdy. Ilki başda 
Hudaýberdiniň näçe puly bar eken?
45. Siňekler Welini şeýle bir ýadatdy welin, ol si­
ňekleri öldürmäge başlady. Ol 4 günde 216 siňegi öl­
dürdi. Şeýlelikde, ol her gün öňki günlerde öldüren si­
ňekleri ýaly siňegi öldürdi. Weli her gün näçe siňek 
öldüripdir?
46. Kakasy bazardan pisse alyp, ony öýe getirip 
aşhanada goýdy. Meret mekdepden gelip, pis seleriň 
ýarysyny iýdi. Soňra Aman mekdepden gelip, galan pis­
seleriň ýarysyny iýdi. Amandan soňra Ata mekdepden 
gelip, galan pisseleriň ýarysyny iýdi. Kakasy işden ge­
lende 4 pisse galan eken. Ol bazardan näçe pisse satyn 
alypdyr?