B. Kömekow, A. Orazgulyýew, G. Gurbangulyýew, O. Aşyrow, A. Kaşaňow, H. Geldiýew, A. Öwezow TÄsin matematikanyň syrlary

52. 12 we 4 serçe.
53. Atasy 100–45=55, kakasy 35, ogly (45–25):2=10 
ýaşynda.
54. Ogly doglanda kakasy 24 ýaşynda eken. Diý­
mek, häzir ogly 24 ýaşynda.
55. 10 m we 1 m = 10 dm.
56. 4 oglan 3 balyk tutupdyr.
57. 10 guş we 6 tut agajy bar.
58. Amanyň 10 maly, Çarynyň bolsa 6 maly bar. 
Küşt tagtasynyň 64 öýjügi bar. Boş öýjükleriň sa­
ny mally öýjükleriň sanyndan üç esse köp. Diýmek, boş 
öýjükler 48 we mally öýjükler 16 sany. Amanyň 4 ma­
ly köp. Eger bu dört mal bolmasa, onda olaryň deň 
mallary, ýagny her biriniň (16–4):2=6 maly bolardy. 
Amanyň 4 maly köp bolany üçin onuň 6+4=10 maly, 
Çarynyň bolsa 6 maly bar.
59. Atasynyň ýaşan her 10 ýylynyň üstüne 2 ýyl­
dan goşsaň onuň ýaşy 84 bolýar. 84­i 12­ä bölüp 7­ni 
alýarys. Diýmek, oglanyň atasy 7 onlugy ýaşapdyr, 
ýagny ol 70 ýaşynda.
60. Goý, Aman birinji oýny utanda x pisse alan bol­
sun. Onda ol ikinji oýnundan soň 4⋅x, üçünji oýnun­
dan soň 4⋅4x=16x, dördünji oýnundan soň 4⋅16x=64 x, 
we jemi x+4x+16x+64x=85x pisse alypdyr. 85x=255 

---

70
deňlemäni çözüp x=3 tapýarys. Aman birinji oýnundan 
soň 3, ikinji oýnundan soň 12, üçünji oýnundan soň 
48, dördünji oýnundan soň bolsa 192 pisse alypdyr.
61. Üç doganyň her haýsy 5 hozdan iýenden soň ola­
ryň galan hozlary beýleki iki dogana berlen hozlaryň 
sanyna deň boldy. Bu bolsa üç doganyň her birinin öz 
hozlarynyň 
3
1
­ini, üçüsiniň bilelikde bolsa bir dogana 
berlen, ýagny 15 hozy iýendiklerini aňladýar. Diýmek, 
kakasy doganlaryň her birine 15 hozdan paýlapdyr. 
Meseläni denleme düzüp hem çözüp bolýar. 
Eger her dogana berlen hozy x bilen belgilesek, onda 
3 (x–5)= 2x deňlemäni düzüp bileris. Ony çözüp, x=15 
jogaby alarys. 
62. Maýmynyň, syçanyň we pişigiň bilelikdäki ba ­
hasy 12,6 manat bolany üçin aýynyň bahasy 16,8–12,6= 
=4,2 manat. Aýynyň, syçanyň we pişigiň bilelikdä­
ki bahasy 11,2 manat bolany üçin maýmynyň bahasy 
16,8–11,2=5,6 manat. Maýmynyň we pişigiň bilelikdä­
ki bahasy 10,2 manat bolany üçin syçanyň bahasy 12,6–
– 10,2 = 2,4 manat.
Pişigiň bahasy 16,8–4,2–5,6–2,4 = 4,6 manat.