MIQDOR-DARAJA ERGASH GAP Bosh gapdan anglashilgan harakat-hodisaning miqdor-darajasini bildiruvchi ergash gap: Insonga havo nechogʻlik zarur boʻlsa, xalqqa tinchlik, o zodlik va baxt-saodat ham shunchalik zarurdir.
MIQDOR-DARAJA HOLI Ish-harakatning bajarilishidagi miqdor-darajani belgilovchi hol: Shakarni qopi bilan oldi. Bugun qurilishda odam kundagidan ikki-uch marta koʻp edi (A. Muxtor). Koʻp oʻyla, oz soʻzla (Maqol).
MIQDOR-DARAJA RAVISHI Ish-harakatnnng miqdor daraja jihatidan belgisini, shuningdek, belgining darajasini bildiruvchi ravish: picha, nihoyatda, sal kabi: Siddiqjon picha oʻtirdi-yu, endi qaytib ketmoqchi boʻlib turganida, Usmonjon kelib qoldi. (A. Qahhor)
MIQDORIY URGʻU Tovush talaffuzining ortishiga (davomliligiga) asoslanadigan urgʻu. Miqdoriy urgʻuda choʻziqlik yetakchi boʻladi.
MODAL MA’NO Soʻzlovchining oʻzi ifodalayotgan fikrga munosabatini bildiradigan ma’no. Masalan, fikrning chin yoki gumonligi ma’nosi, afsuslanish, qoniqish, imkoniyat, mamnunlik kabi ma’nolar modal ma’nolar hnsoblakadi. Modal ma’no turli til birliklari (masalan, soʻz, soʻz shakli) yordamida ifodalanadi.
MODAL SHAKL Soʻzning modal ma’no ifodalovchi shakli. Masalan, oʻzbek tilidagi otning kichraytish-erkalash shakllari.
MODAL SOʻZ Soʻzlovchining oʻzi ifodalayotgan fikrga turli munosabatini bildiruvchi, fikrning aniqligi, noaniqligi kabi ma’nolarni ifodalovchi eoʻz turkumi va shu turkumga oid soʻz: haqiqatan, albatta, chamasi, darvoqe kabilar: Albatta, u o‘z yuragini hech kimga ocha olmagan. (Oybek) Xayriyat, eshikning kaliti burnida qolgan ekan. (S. Ahmad)
MODALLIK (fran. modalit lot. modiz – mayl) Soʻzlovchining ifodalanayotgan fikrga munosabatini bildiruvchi grammatik-semantik kategoriya. U orqali fikr mazmuni real yoki noreal, qat’iy va sh. k. tarzda tasavvur etilishi mumkin. Modallik soʻz, qoʻshimcha, yuklama va ohang orqali ifodalanishi mumkin. Masalan, yoza olmoq (ol yordamida yasalgan shakl qodirlik ma’nosini bildiryapti), albatta keladi (albatta soʻzi qat’iy ishonch ifodalayapti), koʻrganov (-ov yuklamasi gumon bildiradi) va b.
Do'stlaringiz bilan baham: |