FE’LNISH TUSLANISHLI SHAKLI Tuslanish tizimiga mansub boʻlgan, ya’ni mayl, zamon, shaxs-son ma’nolarnni ifodalaydigan va gapda kesim vazifasida keladigan fe’l shakli: yozyapman, yozyapsan, yozyapti, yozmoqchiman, yozmoqchisan, yozmoqchi; yozay, yoz, yozsin; yozsam, yozsang, yozsa kabi.
FIGURAL MA’NO Voqelik bilan bevosita bogʻlanmaydigan, narsa, belgi, harakatning nomiga aylanmagan ma’no. Figural ma’no voqelik bilan nomlovchi ma’no orqali bogʻlanadi. Masalan, shira, til soʻzlarining quyidagi gaplardagi ma’nosi figural ma’no hisoblanadi: Ovozining shirasi qochgan, keksalik... (A. Muxtor.) Rustam dehqonchilikning tilini yaxshi oʻrgangan (Oybek).
FILOLOGIK LUGʻAT – q. Lingvistik lugʻat.
FILOLOGIYA (yun. fileo – sevaman + 1ogos – soʻz, bilim). Biror xalqning til va adabiy ijodda oʻz ifodasini topgan madaniyatini oʻrganuvchi fanlar majmui: Antik filologiya. O‘zbek filologiyasi.
FLEKSIYA (lot. flexio – egish, burish; oʻzgarish) Bir necha grammatik ma’noni bir yoʻla ifodalaydigan shakl yasovchi morfema (rus tilshunosligida «окончание» deb yuritiladi). Masalan, rus tilidagi книга, книгу, книге, книгам so‘z shakllarini qiyoslang. O‘zakning morfologik oʻzgarishi. Ichki fleksiya deb ham ataluvchi bu hodisada soʻz oʻzagidagi fonemalarning almashinishi grammatik shakllarning hosil boʻlishiga, hatto soʻz yasalishiga xizmat qiladi. Masalan, arab tilidagi maktab, maktub, kitob, kotib soʻzlarini qiyoslang.
FLEKTIV TIL Grammatik ma’nolar fleksiya yoʻli bilan ifodalanadigan til. Flektiv tillarga hind-evropa va som tillari oilalari kiradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |