B. S. Jamilova f. S. Safarov ona tili va bolalar adabiyoti fanidan ilmiy termin va tushunchalar


Download 387.41 Kb.
bet44/194
Sana13.01.2023
Hajmi387.41 Kb.
#1092258
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   194
Bog'liq
O`QUV LUG`ATI

IKKI TILLI LUGʻAT Bir tilning lugʻaviy birliklari boshqa tilga tarjima qilib beriladigan lugʻat. Masalan, ruscha-oʻzbekcha lugʻat, oʻzbekcha-ruscha lugʻat.
IKKI TILLILIK Ikki tilda bemalol fikrlasha olish; ikki tilni bir xilda egal­laganlik; zullisonaynlik.
IKKILANISH Unlilarda tovush choʻziqligining ikki hissa ortishi: uzooq, ba­laand kabi.
IKKINCHI DARAJALI BO‘LAKLAR Bosh boʻlaklar bilan yoki oʻzaro bir-biri bilan tobe aloqada boʻladigan, hokim boʻlakning ma’nosini aniqlab, toʻldirib, izohlab keladigan gap boʻlaklari. Gapning ikkinchi darajali boʻlaklari asosiy xususiyatlariga koʻra uch turga boʻlinadi:1) aniqlovchi (q.), 2) to‘ldiruvchi (q.), 3) hol (q.).
IKKINCHI DARAJALI URGʻU (yordamchi urgʻu) Koʻp boʻgʻinli soʻzlarda asosiy urgʻuga nisbatan yordamchi sifatida qatnashadigan kuchsiz darajali urgʻu. Masalan, koʻzoynak soʻzida asosiy urgʻu oxirgi boʻgʻinda boʻlib, birinchi boʻgʻin ikkinchi darajali urgʻu oladi.
IKKINCHI SHAXS Tinglovchi. Bu ma’no quyidagicha ifodalanadi: 1) II shaxs kishilik olmoshlari bilap: sen, siz, sizlar kabi; 2) egalik kategoriyasining II shaxs shakllari bilan: kitobing, oʻqituvchingiz kabi; 3) shaxs-son kategoriyasining II shaxs shakllari bilan: o‘qi, kelding, oʻynayapsiz kabi.
ILMIY GRAMMATIKA Nazariy fikr-gʻoyalarning soʻnggi yutuqlariga muvo­fiq yaratiladigan grammatika.
ILMIY USLUB Funksional uslubning bu turi terminologik va mavhum lek­sika­ning, murakkab sintaktik tuzilmalarning qoʻllanishi, soʻzlarning asosan konkret, toʻgʻri ma’noda qoʻllanishi, maxsus iboralarga egaligi va sh.k, bilan ajralib turadi. Ilmiy uslub oʻz ichida quyidagi mayda uslublarga boʻlinadi: ilmiy-texnik uslub, ilmiy-ish uslubi, ilmiy-ommabop uslub, ilmiy-publitsistik uslub.
IMLO LUGʻATI (orfografik lugʻat) Soʻzlarning mavjud imlo qoidalariga binoan toʻgʻri yozilishini qayd etuvchi lugʻat. Masalan, Shavkat Rahmatullayev, Azim Hojiyev tomonidan tuzilgan “O‘zbek tilining imlo lug‘ati” («O‘qituvchi» nashriyoti, 1995).
IMLO Soʻz va uning ma’noli qismlarini yozish (qoʻshib yozish, ajratib yozish, chiziqcha bilan yozish), bosh va kichik harflarni ishlatish, shuningdek, boʻgʻin koʻchirish qoidalari tizimi. Soʻz va uning ma’noli qismlarining yozilishi bir necha tamoyil asosida qoidalashtiriladi. Q. Imloning morfologik tamoyili. Imloning fone­matik tamoyili. Imloning fonetik tamoyili. Imloning an’anaviy tamoyili.

Download 387.41 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   194




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling