SINONIM TUZILMALAR – ayn. Sintaktik sinonimlar.
SINONIMIK QATOR O‘zaro sinonim boʻlgan soʻzlar gu ruhi. Masalan, osmon, samo, ko‘k, falak, gardun soʻzlari bir sinonimik qatorni tashkil etadi.
SINONIMIK UYA – ayn. Sinonimik qator.
SINONIMIKA 1. Tilshunoslikning sinonimlarni oʻrganuvchi boʻlimi.
2. Biror tilning sinonimlari majmui. O‘zbek tili sinonimikasi.
3. ayn. Sinonimiya.
SINONIMIYA (yun. synonimia – bir xil nomga egalik) Til birliklarining (soʻzlar, iboralar va b.) bir xil denotativ ma’noga ega boʻlishi, ma’nodoshligi: Leksik sinonimiya. Frazeologik sinonimiya. Affiksalal sinonimiya. Sintaktik sinonimiya.
SINONIMLAR (yun. synonimoz – bir nomli) Bir umumiy ma’noga ega boʻlgan (denotativ ma’nosi bir xil), qoʻshimcha ma’no ottenkasi, uslubiy boʻyogʻi, qoʻllanish xususiyati va sh.k. belgilari bilan farqlanadigan soʻzlar. Masalan, xursandlik, sevinch, quvonch, shodlik, surur, farah sinonimlari bir xil ma’noga ega boʻlish bilan birga, turli jihatdan oʻziga xos xususiyatlarga ega.
SINONIMLAR LUGʻATI Soʻzligi sinonimlardan iborat boʻlgan, shu sinonimlarni tavsiflaydigan lug‘at. (q. A. Hojiev, «O‘zbek tili sinonimlarining izohli lugʻati», Toshkent, 1974).
SINTAGMA (yun. sintagma – birlashgan narsa) Nutqning mazmun va ritmo-melodik jihatdan bir butunlikni tashkil etuvchi semantik-sintaktik birligi. Sintagma bir yoki undan ortiq soʻzdan iborat boʻlishi, hatto gapga teng boʻlishi mumkin: Jamoamiz/paxta planini/ muddatidan ilgari/ oshirib bajaradi.
SINTAGMATIKA Til birliklarini nutq zanjiridagi unsurlar sifatida tekshirish aspekti.
SINTAKTIK BOGʻLI SOʻZ BIRIKMASI Sintaktik tahlilda komponentlari ajratilmagan holda bir sintaktik boʻlak deb olinadigan, ichki bogʻlanishi nuqtayi nazaridan esa sintaktik komponentlarga ajratiladigan soʻz birikmasi. Masalan, besh qavatli (bino) kabi tuzilmalar.
SINTAKTIK KATEGORIYA Asosida yotuvchi ma’nosiga koʻra birlashib, sintaktik munosabatni koʻrsatish uchun xizmat qiluvchi shakllar. Masalan, kelishik kategoriyasi.
Do'stlaringiz bilan baham: |