B. S. Jamilova f. S. Safarov ona tili va bolalar adabiyoti fanidan ilmiy termin va tushunchalar


Download 387.41 Kb.
bet92/194
Sana13.01.2023
Hajmi387.41 Kb.
#1092258
1   ...   88   89   90   91   92   93   94   95   ...   194
Bog'liq
O`QUV LUG`ATI

SIFATLANMISH Birikmaning sifatlovchi ) tobe boʻlgan (hokim) komponenti: tiniq suv, oltin uzuk, gullagan daraxt.
SIFATLASH Predmetning sifatini tasvirli, obrazli ifodalash uchun ishlatiladigan soʻz, tropning bir turi: oltin vodiy, zumrad bahor.
SIFATLASHISH Boshqa turkumga oid soʻzning sifatga koʻchishi: a) fе’lning sifatga ko‘chishi: daydi, qari, och, chalkash, yanglish, tutash, aralash; b) fе’lning sifatdosh shaklining sifatga koʻchishi: kеlajak, bo‘lajak; v) otning sifatga koʻchishi: mosh­guruch, yo‘l­yo‘l, rang­barang, xilma­xil; g) olmoshning sifatga koʻchishi: manman.
SIFATLOVCHI Aniqlovchining turi boʻlib, predmetning belgi-sifati, son-miq­dori, tartibi kabi belgilarini bildiruvchi boʻlak: katta tarvuz, qizil gul, o‘nta avto­mobil, to‘rtinchi uy.
SIGNIFIKAT Til birligi ifodalaydigan tushuncha.
SINGARMONIZM (yun. syn – birga + harmonia – ohangdoshlik) Soʻz­ning asosi va qo‘shimcha tarkibidagi unlilarshshg oʻzaro uygʻunlashuvi, garmo­niyasi. Bu hodisa ayrim turkiy tillar uchun, oʻzbek tilining esa ayrim shevalariga xos xususi­yatdir. Masalan, oʻzbek tilining qipchoq tip shevalarida uchinchi shaxs egalik qo‘shimchasining i, ы, u kabi variantlarga egaligi singarmonizm belgisidir: ishi, atы, ozu (oʻzi) kabi.
SINXRONIYA (yun. syn – birga + xronos – vaqt, ya’ni bir vaqtlilik) Ayrim til hodisalarining, yaxlitligicha til tizimining ma’lum bir tarixiy rivojlanish bosqichi­dagi holatini liigvistik oʻrganish predmeti sifatida shartli ajratib olish.
SINTAKTIK BIRLIK Sintaksisning oʻrganish obyekti boʻlgan birlik, ya’ni soʻz birikmasi (q.) va gap (q.).
SILLABEMA Fonologik birlik boʻlgan boʻgʻin.
SILLABIK YOZUV (yun. syllabikoz – boʻgʻinga teng) – ayn. Boʻgʻinli yozuv.
SINEKDOXA (yun. sinekdoche – birga nazarda tutmoq) Bir predmet nomining boshqa predmetga butun va qism munosabati asosida koʻchishi, butunning nomi qismning nomi va aksincha boʻlib qolishi. Masalan, olma: 1) mevaning bir turi va 2) shu mevaning daraxti; yoki Besh qo‘l baravar emas jumlasidagi qo‘l so‘zi “bar­moq” ma’nosidadir.
SINKOPA (yun. sinkope – oradan qisqarish) Soʻz tarkibidan tovush yoki tovush­lar guruhining tushishi. Masalan, arslon> aslon, birlan>bilan kabi.

Download 387.41 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   88   89   90   91   92   93   94   95   ...   194




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling