B. S. Jamilova f. S. Safarov ona tili va bolalar adabiyoti fanidan ilmiy termin va tushunchalar


Download 387.41 Kb.
bet91/194
Sana13.01.2023
Hajmi387.41 Kb.
#1092258
1   ...   87   88   89   90   91   92   93   94   ...   194
Bog'liq
O`QUV LUG`ATI

SOʻZ YASASH USULI Soʻzning qanday birlik yordamida yasalishi, yasalish yoʻli. O‘zbek tilida yasama soʻzlar soʻz yasalish asosiga soʻz yasovchi formantni qoʻshish yoʻli (usuli) bilan hosil, qilinadi.
SINTAKTIK MUNOSABAT Soʻz birikmasi tarkibiy qismlari va gap boʻ­lak­l­ari orasidagi munosabat. Soʻz birikmasida bunday munosabatlarning quyidagi turlari farqlanadi: 1) atributiv munosabat (q.); 2) obyektli munosabat (q.); 3) relya­tiv munosabat (q.). Gapda esa, bulardan tashqari, predikativ munosabat (q.) ham boʻ­ladi. Sintaktik munosabatlar quyidagi vositalar yordamida ifodalanadi: 1) af­fiks­lar (q.) 2) yordamchi soʻzlar (q.); 3) soʻz tartibi (q.); 4) intonatsiya (q.).
SINTETIK TILLAR (yun. sintetikoz – biriktirilgan, qoʻshilgan) Grammatik ma’nolar (gapda soʻzlarning oʻzaro munosabatni) shakl yasovchi qo‘shim­chalar vo­si­­ta­sida ifodalanadigan tillar. Masalan, rus va nemis tillari sintetik tillar jumla­sidandir.
SIFAT Predmet belgisini bildiruvchi soʻzlar turkumi. Grammatikada belgi soʻzi keng tushunchali boʻlib, u rang, maza-ta’m, hajm, xususiyat va shu kabilarni bildi­radi: qizil, shirin, keng, sevimli, qudratli va b.
SIFATDOSH OBOROTq. Sifatdosh oʻram.
SIFATDOSH O‘RAM Bosh soʻzi sifatdosh shaklidagi soʻz bilan ifodalangan oʻram: Yigitlar, go‘yo karamzor boshidagi daraxtlarda tinmay sayrayotgan bulbulga quloq solayotgandek, jim qolishdi. (P. Tursun)
SIFATDOSH Fe’lning sifatga xos vazifaga xoslangan, predmet belgi­sini koʻrsa­tuvchi vazifa shakli: kelgan (kishi), gapirayotgan (oʻquvchi), keladigan (meh­monlar) kabi: Qamalgan tutun juda sekin tarqalmoqda edi. (Oybek) Qishloqning o‘rtasidan shiddat bilan oqayotgan soy tinimsiz shovullaydi. (T. Rasulov) Endi, mehmonlar, aybga buyurmaysizlar, mening qiladigan ishim, boradigan yerim ko‘p.(A. Qah­­hor)

Download 387.41 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   87   88   89   90   91   92   93   94   ...   194




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling