SANASH INTONATSIYASI Ketma-ket keluvchi qismlarni aytishda qoʻllanadigan intonatsiya (notugal intonatsiyaning bir koʻrinishi). Masalan, Narigi qirg‘oqdagi mevazorlarda o‘rik, olcha, olma, shaftolilar qiyg‘os gullab yotibdi. (H. G‘ulom)
SANOQ SON Predmetning sanogʻini bildiruvchi miqdor sonlar: bir, ikki, besh, toʻqqiz kabi.
SAHNA NUTQI Badiiy asar tilining aktyorlar tomonidan sahna, ekran va radioeshittirishdagi ifodalanishi.
SEGMENT (lot. segmentious – qirqim, boʻlak) Nutqning fonetik jihatdan boʻlaklarga boʻlinishi (segmentlanish) natijasnda hosil boʻlgan boʻlak. Masalan, fraza, takt, boʻgʻin.
SEGMENTLANISH Nutqning fonetik jihatdan boʻlaklarga (segmentlarga) boʻlinishi.
SEMA (yun. sema – belgi) Leksik ma’no (semema)ni tashkil toptiruvchi komponent (qism)lar. Masalan, atrof leksemasining ma’nosi (sememasi) «hamma» va «tomon» semalaridan iborat. Ma’lum leksik-semantik guruhga oid sememalardagi semalar shu sememalar uchun umumiy yoki xususiy ekaniga koʻra ikki asosiy turga boʻlinadi: 1) umumiy sema (q.);2) farqlovchi sema (q.)
SEMANTEMA – ayn. Leksik ma’no.
SEMANTIK KALKA O‘zga tilga oid soʻz bi ma’noni oʻzlashtirish natijasida oʻz tilidagi soʻzga shu ma’noning berilishi. Masalan, yoʻldosh soʻzining yer yo‘ldoshi birikmasidagi ma’nosi, gʻildirak soʻzining tarix g‘ildiragi birikmasidagi ma’nosi, oqim soʻzining siyosiy oqim birikmasidagi ma’nosi, semantik kalka natijasida hosil boʻlgan ma’nolardir.
SEMANTIK MAYDON Ma’lum bir arxisema asosida birlashuvchi soʻz va iboralar majmui. Masalan, vaqt semantik maydoni. Bu semantik maydon yil, oy, hafta, kun va sh.k. leksik, frazeologik birliklardan tashkil topadi.
SEMANTIK SOʻZ Semasiologiyaning oʻrganish obyekti sifatidagi soʻz.
Do'stlaringiz bilan baham: |