Б. Т. Салимов, Б. Б. Салимов

2.4.-жадвал 
Республика шаҳарларида фаолиятини бошлаган кичик саноат зоналари тўғрисида 
маълумот 
Кўрсаткичлар 
Кичик саноат зоналарида 
жойлашган корхоналар 
Умумий 
майдони 
Шундан 
Фаолият тури 
Киритилган 
инвестиция 
Яратилган 
иш 
ўринлари 
сони 
Ишлаб 
чиқариш 
майдони, 
га. 
Млрд. 
сўм 
АҚШ 
доллари 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
Қорақалпоғисто
н Республикаси 
Нукус “Реммаш” МЧЖ 
2,40 
1,03 
Маиший 
техника: 
телевизор, чанг 
ютгич ишлаб 
чиқариш 
32,0 
- 
100 
Наманган 
вилояти
“Давр металл” МЧЖ, 
Наманган шаҳри собиқ 
парранда фабрикаси бино, 
иншоотлари 
2,20 
0,21 
Металга қайта 
ишлов бериш, 
арматура 
ишлаб чиқариш
1,1 
- 
14 
“Глобал стар текстиль трейди” 
МЧЖ, Наманган шаҳри собиқ 
ХМКК биноси
0,85 
0,19 
Тикувчилик 
(костюм-шим, 
кўйлак, 
футболка) 
маҳсулотлари
0,7 
- 
21 
Бухоро вилояти
“Euro Story Global Plyus” 
МЧЖ, Бухоро шаҳри
1,2 
0,46 
Қурилиш 
материаллари 
3,5 
- 
15 
Самарқан 
вилояти 
“Sam Curpet Textil” МЧЖ, 
Самарқанд шаҳри
2,3 
1,70 
Полипропилен 
маҳсулотлари 
6,45 
- 
10 
“Дака” МЧЖ, Самарқанд 
6,8 
0,65 
Тикувчилик 
2,25 
- 
147 

---

60 
шаҳри собиқ “Uzpharm 
drabidi” корхонаси 
маҳсулотлари 
“Самарқанд аппирели” МЧЖ, 
Самарқанд шаҳри 
2,02 
1,36 
Тикувчилик 
маҳсулотлари 
0,70 
- 
150 
Сирдарѐ 
вилояти 
“Record Textile” МЧЖ, 
Гулистон шаҳри
1,00 
0,27 
Ип калавасини 
бўяш 
10,10 
- 
100 
Сурхондарѐ 
вилояти 
“Сурхон сендвич” МЧЖ, 
собиқ “Термез пахта”АЖ 
Термиз шаҳри 
3,10 
0,21 
Сендвич 
панеллари 
0,60 
- 
30 
Фарғона 
вилояти 
“Орзу оқшоми” МЧЖ, Қўқон 
шаҳри собиқ чойхона биноси 
0,3 
0,04 
Умумий 
овқатланиш 
шохобчаси 
0,20 
- 
10 
Жами 
 
22,17 
6,12 
 
57,6 
- 
597 

Манба: ТДИУда 2018 йил 26-27 апрелда бўлиб ўтган Кичик саноат зоналари дирекциялари раҳбарлари ва 
ходимлари малакасини ошириш махсус курси материаллари. 

---

61 
2.5. жадвал 
Республика туманлари ҳудудида фаолият юритаѐтган кичик саноат зоналари тўғрисида маълумот 
Кўрсаткич
лар 
Кичик саноат зоналари номи 
жойлашган туман ҳудуди 
Умум
ий 
майдо
ни, га. 
Шундан 
Фаолият тури 
Киритилга
н 
инвестици
я 
Яратил
ган иш 
ўринла
ри сони 
Ишлаб 
чиқари
ш 
майдон
и, га. 
Млр
д. 
сўм 
АҚ
Ш 
долл
ар 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
Қорақалпоғ
истон 
Республика
си 
“Магнит” МЧЖ, Амударѐ тумани 
1,70 
0,10 
Маиший хизмат, умумий 
овқатланиш 
0,3 
- 
10 
Андижон 
вилояти
“Нил гранит” МЧЖ, Хўжаобод тумани
собиқ Хўжабод консерва заводи 
7,0 
1,80 
Трикотаж матосини тўқиш, 
бўяш, калава ипларини 
бўяш
4,4 
- 
50 
“Гранд тех импеке” МЧЖ, Булоқбоши 
тумани
9,30 
3,40 
Трикотаж маҳсулотлари 
ишлаб чиқариш 
3,4 
- 
100 
“Бувинисо” МЧЖ, Избоскан тумани 
0,30 
0,27 
Трикотаж маҳсулотларини 
ишлаб чиқариш 
0,8 
- 
60 
“Андижон Ханой ипаки” МЧЖ, собиқ 
нон ишлаб чиқариш корхонаси 
0,70 
0,25 
Ипак ишлаб чиқариш 
3,0 
- 
150 
Наманган 
вилояти
“Ал-боис ЛТД” МЧЖ, Чуст тумани
0,78 
0,45 
Тикувчилик, трикотаж 
маҳсулотлари ишлаб 
чиқариш
0,32 
- 
30 
“Салмон Трейд” МЧЖ, Янгиқўрғон 
4,45 
0,95 
I босқичда сендвич 
2,5 
- 
10 

---

62 
тумани 
панеллари 
“Терри жар текстил” МЧЖ, Косонсой 
тумани собиқ консерва заводи 
2,72 
0,87 
Калава ипни бўяш ва сочиқ
ишлаб чиқариш 
12,8 
- 
71 
Қашқадарѐ 
вилояти 
“Косон тоғ қурилиш” МЧЖ, Косон 
тумани 
1,56 
0,23 
Автомобилларга техник 
хизмат кўрсатиш 
0,60 
- 
20 
Самарқанд 
вилояти 
“Азиз нон” МЧЖ, Иштихон тумани 
0,5 
0,25 
Аҳолига тиббий хизмат 
кўрсатиш 
0,30 
- 
10 
Сирдарѐ 
вилояти
Собиқ 
“Қозонхона
” биноси 
“Global textile” МЧЖ, Оқолтин тумани, 
собиқ омборхона 
4,30 
0,62 
Калава ишлаб чиқариш 
2,0 
- 
100 
“Файз” МЧЖ, Сирдарѐ тумани, собиқ 
спорт жиҳозлари заводи 
6,10 
1,10 
Ғўза поясидан ДСП 
19,00 
- 
140 
“Сирдарѐ Люкс Мебел Сервис” МЧЖ
0,20 
0,03 
Мебель ишлаб чиқариш 
0,60 
- 
6 
Сурхондарѐ 
вилояти 
“Мўмин текстил” МЧЖ, Шўрчи тумани 
1,1 
0,59 
Калава ип
12,5 
- 
100 
Хоразм 
вилояти 
“Янгиариқ пахта тозалаш” АЖ, 
Янгиариқ тумани собиқ чойхона биноси 
0,30 
0,07 
Тикувчилик маҳсулоти 
0,50 
- 
20 
“Питнак техмет пром” МЧЖ, Ҳазорасп 
тумани собиқ чойхона биноси 
0,4 
0,05 
Автомобилларга бутловчи 
қисмлар 
0,3 
- 
20 
“Питнак панел” МЧЖ, Ҳазорасп тумани 
1,4 
0,3 
Сендвич панеллари 
20,0 
- 
20 
Жами 
 
42,78 
11,33 
 
83,32 
 
917 
Манба: ТДИУда 2018 йил 26-27 апрелда бўлиб ўтган, кичик саноат зоналари дирекциялари раҳбарлари ва 
ходимлари малакасини ошириш махсус курси материаллари. 

---

63 
Шаҳар ҳудудларида кичик саноат зоналари собиқ йирик ва ўрта корхона 
ва ташкилотлар, акционерлик жамиятларининг ер, бино ва иншоотлари 
негизида ташкил этилишини кузатиш мумкин. Туман ҳудудларида эса кўпроқ 
мактаб, ошхона ва кичик корхоналарнинг ер ва бинолари негизида ташкил 
этилишини кўрамиз. Ишлаб чиқарувчи маҳсулотлари бўйича ҳам шаҳар кичик 
саноат зонаси, туман зоналаридан фарқ қилади. Шаҳар зоналарида кўпроқ 
истеъмолга тайѐр маҳсулотлар ишлаб чиқарилишини кузатамиз. Масалан, 
тикувчилик 
маҳсулотлари, 
фармавцевтика 
маҳсулотлари, 
қурилиш 
материаллари, полипропелен маҳсулотлари, сендвич панеллари, телевизор, чанг 
ютгич ва бошқа маҳсулотлар. 
Тошкент шаҳрида жойлашган кичик саноат зоналарида ишлаб 
чиқариладиган маҳсулот турлари янада кенг. Масалан, Тошкент шаҳар, 
Яккасарой туманида жойлашган кичик саноат зонасида 8 дан ортиқ саноат 
тармоқлари маҳсулотларини ишлаб чиқаради (2.6-жадвал). 
 
2.6-жадвал 
 
Яккасарой тумани кичик саноат зонасининг асосий кўрсаткичлари 
(2017 йил) 
Саноат 
тармоқлари 
Тадбиркорлик 
субъектлари 
сони 
Майдони 
кв.м. 
Иш 
жойлари 
Жами 
маҳсулотдаги 
улуши, %да 
Енгил саноат 
79 
143786,1 
3942 
42,54 
Химия 
66 
69609,56 
733 
20,59 
Озиқ-овқат 
30 
21411,94 
268 
6,33 
Ёғочни қайта 
ишлаш 
25 
14447,61 
189 
4,27 
Целлюлоза-
қоғоз ишлаб 
чиқариш 
20 
36126,01 
473 
10,69 
Металлни қайта 
ишлаш 
13 
6432,07 
195 
1,90 
Машинасозлик 
3 
3037,25 
27 
0,90 
Халқ 
хўжалигининг 
бошқа 
тармоқлари 
48 
43173,46 
971 
12,77 
Жами: 
284 
338024,0 
6789 
100% 
Манба: Яккасарой тумани кичик саноат зонаси дирекцияси 
маълумотлари. 

---

64 
Яккасарой кичик саноат зонаси биринчилар қаторида ташкил этилган 
зоналардан ҳисобланади. У 2013 йилда технопарк сифатида барпо этилган эди. 
2015 йилда у кичик саноат зонасига ўзгартирилди. Кичик саноат зонасининг 
умумий ер майдони 338024,0 квадрат метрни ташкил қилади. Шундан, ишлаб 
чиқариш майдони (фойдаланадиган) 325000 квадрат метрга тенг ва у умумий 
майдоннинг 96 фоизини ташкил қилади. Кичик саноат зонаси девор билан 
ўралган, 6 та дарвозага эга. Зона ҳудудида банк филиали, нотариус, медицина 
пункти, ошхона ва ўт ўчириш хизмати мавжуд. Дирекция маъмуриятида 49 
нафар ишчи ишлайди. Шундан 10 таси дирекция маъмуриятида ишлайди, 
қолганлари зонани қўриқлаш техник ходимлари ҳисобланади.
Зонада 8 та саноат тармоғига қарашли 284 та корхона жойлашган. Жами 
корхоналарнинг 79 таси енгил саноат тармоғига, 66 таси химия саноатига тўғри 
келади. Жами ишлаб чиқарилган маҳсулотда ҳам уларнинг улуши юқори бўлиб, 
63,13 фоизни ташкил қилади. Металлни қайта ишлаш ва машинасозлик саноати 
тармоқларининг жами маҳсулотдаги улуши жуда кам бўлиб, у 2,8 фоизни 
ташкил қилади. Кичик саноат зонада 6789 та иш ўрни яратилган, шундан 3942 
таси енгил саноатга тўғри келади. Ўртача ҳар бир корхонага 24 иш ўрни тўғри 
келади. Саноат зонасининг 2017 йилда олган даромади 678 млрд. сўмни 
ташкил этади, бу АҚШ доллорида 84,75млн. долларга тенг (доллар куси 8000 
сўм), экспорт эса 42 млн. АҚШ долларига тенг. Ўртача фойдаланиладиган 
майдоннинг ҳар бир квадрат метридан олинадиган даромад 3100615,34 сўмга 
тенг. АҚШ долларида у 387,6 долларни ташкил қилади. 
Ижара ҳақи, қўшимча коэффицентларсиз, ишлаб чиқариш турига қараб 
фойдаланиладиган майдонининг ҳар бир квадрат метри учун бир йилга
тўланади. Ижара тўловининг 40 фоизи кичик саноат зонасига қайтарилади ва у 
маъмурият ходимларига иш хақи сифатида тарқатилади. Бундан ташқари, зона 
қоровуллари ва техник ходимларини ѐллаш харажатлари ҳам тадбиркорлар 
зиммасида.
Таъкидлаш керакки, зонада жойлашган корхоналарнинг кўпида 2-10 
нафаргача ишчи ишлайди. Тадбиркорларнинг кўп қисми эски, паст рентабелли 
техника ва технологиялардан фойдаланади. Даромаднинг пастлиги, фоиз 
ставкалари юқорилиги кичик бизнес субъектлари кенгайиши ва техника, 
технологиясини янгилашга асосий тўсиқ бўлиб қолмоқда.
Тошкентда жойлашадиган кичик саноат зоналарига, фикримизча, танлов 
шартлари 
такомиллаштирилиши 
лозим. 
Айниқса, 
фойдаланиладиган 
майдоннинг ҳар бир квадрат метри учун қуйи чегарани, ҳеч бўлмаганда 500 
доллар қилиб белгиланиши (амалдаги валюта курси бўйича) зонанинг 
имтиѐзли шаҳарда жойлашувига мос келарди. Бу ҳар бир квадрат метрдан 800 
минг сўмдан кўпроқ қўшимча даромад олишга олиб келарди. Тошкент шаҳрида 
барпо этиладиган кичик саноат зонасига экологик, технологик талабларни, 
ўзини оқлаш муддати сингари талабларнинг қўйилиши ўринли бўларди.

---

65