Бахриддинова Н. М., Сулайманов С. С

10.11-расм. Чўкаётган одам қўл билакларидан ушлаб олганида қутилиш 
агар чўкаётган одам ёрдам берувчининг оёқларидан ушлаб олган бўлса, 
ундан ўзини бўшатиш учун бир қўл билан бошини ўзига босиб туриб, 
иккинчи қўлда унинг даҳанидан ушлаб ўзига тескари қилиб буриш керак 
(10.12-расм). 

---

202 
10.12-расм. Чўкаётган одам оёқлардан ушлаб олганида қутулиш 
Агар чўкаётган одам сув остига кириб кетган бўлса, унинг кетидан шўнғиш 
керак. Уни дарҳол топиб бўлмаса, бир неча марта параллел шўнғиш керак.
Агар чўкаётган одамнинг орқа томонидан сузиб келиш мумкин бўлмаса, унда 
энг яхшиси ундан бир неча метр берида шўнғиб, унинг ён томонидан сузиб 
келиш керак ва бир қўл билан унинг тиззасидан итариб, иккинчи қўл билан 
бошқа оёғидан ушлаш, силтаб ўзига тескари қаратиб олиш ва қирғоққа олиб 
чиқиш керак (10.13-расм).
10.13-расм. Чўкаётган одамни ўзига орқасини қилиб

---

203 
Агар жабрланувчи сувнинг остида тепага қараб ётган бўлса, ёрдам 
берувчи одам шўнғиб унинг боши томонидан сузиб бориши керақ агар 
жабрланувчи пастга қараб ётган бўлса — унинг ёнига оёқ томонидан сузиб 
бориши керак. Иккала ҳолатда ҳам ёрдам берувчи одам жабрланувчини 
қўлтиғини тагидан ушлаб олиб, кўтариши ва сувнинг тубидан куч билан 
итарилиб чўккан одам билан сувнинг устига чиқиб олиши ва қирғоққа қараб 
сузиши керак. 
Чўкаётган одамни бир неча усулда қирғоққа олиб чиқиш мумкин:
бошидан ушлаб (10.14-расм). Бунинг учун ёрдам бераётган одам 
чўкаётган одамни чалқанча ҳолатга ўтказиши уни шу ҳолатда ушлаб туриб, 
юзини кафти билан (кафти билан қулоқларини беркитиб, катта бармоқлари 
билан лунжидан, кичкина бармоқлари билан эса паст жағидан) ушлаши ва 
сувнинг устидан ушлаб қирғоққа томон олиб бориши керак. Ёрдам бераётган 
одамнинг ўзи ҳам чалқанча сузиши лозим;