Бахриддинова Н. М., Сулайманов С. С

10.8-расм. Сузишдан чарчаган одамга ёрдам кўрсатиш: 
а — чалқанча сузиб қутқариш;
б — олдига олиб қутқариш 
Чўкаётган одамга орқасидан туриб ёрдам кўрсатиш керақ чунки 
умидсизлик ва қўрқув чўкаётган одамга куч беради ва у ёрдам бераётган 
одамга ёпишиб олиб уни ҳам чўктириши мумкин. 
Агар чўкаётган одам ёрдам бераётган одамни барибир ушлаб олган 
бўлса, чуқур нафас олган холда сувнинг тагига шўнғиш керак. Бунда 
чўкаётган одам сувнинг устида қолиш учун ёрдам бераётган одамни қўйиб 
юборади. 

---

200 
Чўкаётган одам ушлаб олишидан қутулишнинг бир нечта усуллари 
мавжуд: 
агар чўкаётган одам ёрдам бераётган одамнинг олд томонидан танасидан 
ёки бўйнидан ушлаб олган бўлса, бир қўл билан унинг белидан ушлаб туриб, 
бошқа қўлнинг кафти билан чўкаётганнинг даҳанига тиралиш, бурнини 
қисиш ва куч билан даҳанига итариш керак. Жуда бўлмаганда ёрдам 
кўрсатувчи шахс чўкаётган одамнинг қорнидан пасига тиззаси билан 
тиралиши ва ундан куч билан итарилиши лозим (10.9-расм);
9-расм. Чўкаётган одам олд томондан ушлаб олганида қутилиш 
агар чўкаётган одам ёрдам берувчи бўйнининг орқа томонидан ушлаб олган 
бўлса, бир қўл билан чўкаётган одамнинг билагидан ушлаб олиш, иккинчи 
қўл билан эса шу қўлнинг тирсагидан итариб, чўкаётган одамнинг қўлини 
кескин ўзининг боши устидан ўтказиб юбориш ва қўлни бўшатмай туриб уни 
ўзига орқаси билан ўгириш ҳамда уни қирғоққа қараб судраш лозим (10.10-
расм);

---

201 
10.10-расм. Чўкаётган одам орқа томондан ушлаб олганида қутулиш 
агар чўкаётган одам ёрдам берувчининг билакларидан ушлаб олган бўлса, 
қўлларни муштум қилиб куч билан ташқарига чиқиб кетишга ҳаракат қилиш 
керак ва шу билан бир вақтда оёқларни қоринга тортиб чўкаётган одамнинг 
кўксига тиралиш ва ундан итарилиш керак (10.11-расм);