Baliqchilik asoslari

Qo‘zg‘atuvchisi. Jinsiy voyaga yetgan urg‘ochi qisqichba-
qalarning tanasi silindriksimon shaklda, uzunchoq. S.major ning
uzunligi 2,2—3,0 mm, S.lieni esa 1,8—2,7 mm. Òana segmentlari
(bo‘lakchalari) bir-biri bilan qo‘shilgan bo‘lsa-da, ular orasidagi
chegara saqlanib qolgan, dum shoxchalari yaxshi rivojlangan.
Qisqichbaqalarning bosh tomonida 2 ta qisqichbaqasimon oyoq-
chalari mavjud, ular yordamida parazit baliqlarning jabrasiga
yopishib oladi. Òananing oxirgi qismida 2 ta tuxum xaltasi bo‘lib,
ularda 350—400 tadan tuxumlar bo‘ladi.
Biologik rivojlanishi. Sinergaziluslarning rivojlanishi xuddi
ergaziluslarnikiga o‘xshash bo‘lib, voyaga yetgan urg‘ochi
sinergaziluslar tuxum xaltasida tuxum qo‘yadi. Òuxumda suv
haroratining rejimiga bog‘liq holda yosh qisqichbaqalar hosil
bo‘ladi. Suvning harorati 18—20°C bo‘lganida ularning ri-
vojlanishi 15—17 kunda yakunlanadi. Yosh qisqichbaqalar
tuxum xaltasidan chiqib suvda erkin suzib yuradi, so‘ngra esa
ularning tullashi kuzatiladi. Naupliuslar bosqichida 3 marta,
kopepodit bosqichida esa 5 marta tullaydi. Òullashning oxirgi
bosqichida erkak va urg‘ochi qisqichbaqalar shakllanib, ular
qo‘shilishadi (kopulatsiya), so‘ngra esa erkaklari nobud bo‘ladi.
Otalangan urg‘ochi qisqichbaqalar esa baliqlarning jabrasiga
joylashib oladi va jinsiy voyaga yetadi. Urg‘ochi qisqichbaqalar
baliq jabrasida qishlab, kelgusi yilda invaziyaning tarqalish
manbayi bo‘lib qoladi.
Epizootologik ma’lumotlar. Sinergaziloz ko‘proq MDHning
Janubiy hududlaridagi hovuzli xo‘jaliklarida va tabiiy suv hav-
zalarida tarqalgan. Kasallik bahor-yoz fasllarida namoyon bo‘-
ladi. Kasallikka ko‘proq shu yilgi yosh baliqlar va yoshi katta
baliqlar moyil, 2 va 3 yoshli baliqlar kuchli zararlanadi. Bir
yoshgacha bo‘lgan baliqlarda 7—12 tadan qisqichbaqalar para-
zitlik qilsa, 2—3 yoshli baliqlarda ularning soni o‘nlab, hattoki
yuzlab nusxani tashkil qilishi mumkin. Kasallik manbayi bu
zararlangan baliqlardir. Baliqchilik suv xo‘jaliklarida qisqichba-
qalarning nauplial va kopepoditli bosqichlari suv oqimi bilan
kirib qolishi mumkin.

---

212