Bap new indd

Massa hám tezlikleri hár qıylı denelerdiń impulsi
3-tájiriybe. Arbalardıń massaları hár qıylı – m
1
hám m
2
bolsın. Olardı relske 121-súwrettegidey 
etip ornalastırıp, birinshisine υ
1
, ekinshisine qa-
rama-qarsı baǵıtta υ
2
tezligin beremiz. Arbalar 
soqlıǵısqannan keyin sáykes túrde υ
1
′ hám υ
2
′ te-
zlikler menen keyinge qayta baslaydı. Nátiyjede, 
hárbir arbaǵa tásir etiwshi kúshler bir-birine teń, 
biraq qarama-qarsı táreplerge baǵıtlanǵan boladı. 
Sonıń ushın ekin shi arba ushın kúsh keri belgi 
menen alınıwı kerek. Eki arbanıń impulsleriniń 
qalay ózgeriwin esaplayıq.
121-súwret. Massası hár qıylı 
arbalardıń soqlıǵısıwı.
m
2
m
1
υ
→
1
υ
→
2
υ
→
2
′
υ
→
1
′
120-súwret. Soqlıǵısıwdan keyin 
arbalar impulsleri qosındısınıń 
nolge teńlesiwi.
m
m
υ
→
υ
→
υ
→
'
υ
→
'

---

137
VI bap. Impulstiń saqlanıw nzıamı
Birinshi arbanıń impulsiniń ózgerisi:
F
→
t = m
1
→
υ
1
′
− m
1
→
υ
1
.
Ekinshi arbanıń impulsiniń ózgerisi:
–F
→
t = m
2
→
υ
2
′
− m
2
→
υ
2
.
Teńliklerdi aǵzama-aǵza qosamız:
0 = m
1
→
υ
1
′
− m
1
→
υ
1 
+ m
2
→
υ
2
′
− m
2
→
υ
2
yamasa m
1
υ
→
1
+ m
2
υ
→
2
= m
1
υ
→
1
′+ m
2
υ
→
2
′. (1)
Bul teńliktiń shep tárepi arbalardıń soqlıǵısıwdan aldıńǵı, oń tárepi bol-
sa soqlıǵısıwdan keyingi impulslerdiń qosındısın ańlatadı. Demek, arbalar 
bir-biri menen soqlıǵısqanda olardıń impulsleriniń qosındısı waqıttıń ótiwi 
dawamında ózgermey qaladı, yaǵnıy impulslardıń qosındısı saqlanadı.