Barqaror iqtisodiyot. Makroiqtisodiy beqarorlik Kreditlar

Aholining kapitalistik qonuni (zaxira armiyasi).
Kapitalizm sharoitida ishlab chiqarishning o'sishi kapitalning organik tarkibining ko'payishi bilan birga keladi. Mehnatga talab umumiy kapital bilan emas, balki faqat uning o'zgaruvchan qismi bilan belgilanadi. Ammo texnik taraqqiyot jarayonida kapitalning o'zgaruvchan qismi doimiy kapital bilan taqqoslaganda nisbatan kamayadi. Shuning uchun kapitalning to'planishi bilan, uning organik tuzilishining o'sishi bilan, ishchi qo'llarga talab nisbatan kamayadi, garchi kapitalizm rivojlanishi bilan proletariatning umumiy soni o'sib boradi.
Natijada, ishchilarning katta qismi o'z mehnati uchun ish topa olmaydilar. Mehnatga yaroqli aholining bir qismi ortiqcha bo'lib chiqadi ", deyiladi nisbatan sonli aholi. Shunday qilib, burjua jamiyatida ijtimoiy boylik ortib borishi bilan ishchilar sinfining bir qismi har doimgidan ham qiyin, ortiqcha ishlarga, boshqa qismi majburiy ishsizlikka mahkum.
Ishlab chiqarishdan ko'chirilgan ishchilar sanoat zaxira armiyasini - ishsizlar armiyasini tashkil qiladi. Ushbu armiya kapitalistik iqtisodiyotning zaruriy qismidir, u holda u na mavjud bo'lishi va na rivojlanishi mumkin. Sanoatning o'sishi davrida, ishlab chiqarishni jadal kengaytirish zarur bo'lganda, ishsizlar etarli miqdordagi ishbilarmonlarga ega bo'lishadi. Ishlab chiqarishning kengayishi natijasida ishsizlik vaqtincha kamayadi. Ammo keyinchalik ortiqcha ishlab chiqarish inqirozi boshlanib, yana bir qator ishchilar ommasi ko'chalarga tashlanib, ishsizlarning zaxira armiyasini to'ldirmoqda.
Ishsizlar eng qiyin ish sharoitlariga rozi bo'lishlari kerak. Ishsizlikning mavjudligi ishlab chiqarishda ishchilar uchun beqaror vaziyatni vujudga keltiradi va umuman ishchilar sinfining turmush darajasini keskin pasaytiradi.
Marks aholining kapitalistik qonunini kashf etdi, ya'ni burjua jamiyatida kapitalning to'planishiga parallel ravishda, ijtimoiy boylikning o'sishi bilan, mehnatga yaroqli aholining bir qismi muqarrar ravishda ortiqcha bo'lib chiqadi, ishlab chiqarishdan chetlashtiriladi va qashshoqlik va ochlik azoblariga mahkum bo'ladi. Aholining kapitalistik qonuni burjua jamiyatining ishlab chiqarish munosabatlari bilan vujudga keladi.