Bibliografiya shakllantirish mezonlari bilan tanishish

Leksika tarixi 
20-asrda barcha xalqlar qatori oʻzbek xalqi L.si ham tezlik bilan oʻsib, taraqqiy etdi. 
Oʻzbek tili L.siga baynalmilal soʻzlar keng koʻlamda kirib keldi. Buning ustiga fan va 
turli sohalar terminologiyasi ham toʻxtovsiz oʻsib bormoqda. Oʻzbek tili L.sida oʻz va 
oʻzlashgan qatlam, 
shuningdek
, oʻz qatlam tarkibida umumturkiy suzlar va ulardan 
yasalgan oʻzbekcha suzlar mavjud. Oʻzlashma qatlam tarkibida forscha, arabcha, ruscha-
baynalmilal soʻzlar bor. 
O’ZBEK LEKSIKASI 
Oʻzbek tili L.si zamonaviyligi jihatdan 3 
asosiy qatlamga bulinadi
: 
1) zamonaviy qatlam — eskilik va yangilik boʻyogiga ega boʻlmagan soʻzlar. Shu 
qatlamga oid soʻzlar oʻzbek tili L.sining asosini tashkil qiladi; 
2) eski qatlam — hozirda ham isteʼmolda boʻlgan istorizmlar, 
arxaizmlar bu qatlamga 
kiradi
; 
3) yangi qatlam — yangi L. deb ham yuritiladi. 
Lug’aviy birikmalar 
Lugʻaviy birliklar ishlatilish doirasi jihatdan 2 qatlamga ajratiladi 
1) ishlatilish doirasi chegaralanmagan soʻzlar. Maʼnosi shu tilda soʻzlovchilar uchun 
tushunarli va umumqoʻllanish xususiyatiga ega boʻlgan suzlar umumisteʼmoldagi 
chegaralanmagan L. 
sanaladi
; 
2) ishlatilish doirasi chegaralangan soʻzlar — til lugʻat tarkibining ajralmas qismi boʻlib, 
uning tarkibiga dialektal, terminologii kasb-hunar L.si, ilmiy atamalar, 
jargon va argolar
, 
vulgarizm va varvarizmlar kiradi.
Hozirgi o`zbek tili leksikasi tarixiy jihatdan ikki qatlamga ajratiladi: 
• 
Hozirgi o`zbek tili leksikasi tarixiy jihatdan ikki qatlamga ajratiladi: 
• 
1. O`z qatlam. 
• 
2. O`zlashgan qatlam. 
O`z qatlam.

---

• 
O`z qatlam. 
• 
1. Umumturkiy so`zlar. Ko`pchilik turkum xalqlar tilida qo`llanadigan, barcha 
turkiy tillar uchun umumiy bo`lgan so`zlar umumturkiy so`zlar deyiladi. Bu 
so`zlar turkiy qabilalarning goh qo`shilishi, goh ajralishi natijasida yuzaga kelgan, 
hozirda turkiy xalqlar deb nomlanadigan kishilar tiliga mansub so`zlardir. Oltoy 
tillar oilasining turkiy guruhida (turkumida) 24 ta til: o`zbek, qozoq, uyg`ur, 
boshqird, qirg`iz, 
qoraqalpoq
, turkman, ozarbayjon, no`g`oy, tatar, chuvash, yoqut, 
tuva, shor, qoraim, qo`miq, gagauz, xakas, balqar, oyrot, karagas, turk, 
qorachoy, 
oltoy turklari
 tillari mavjud.