Biletlar skelet vazifasi. Anatomik sathlar. Suyaklar tasnifi

53.Chanoq mushaklari.Chanoq tashqi mushaklari.
OYOQNI HARAKATGA KELTIRUVCHI MUSHAKLAR
Chanoqning ichki yuzasidagi mushaklar
1. M. iliopsoas yonbosh-bel mushagi ikki boshchadan tashkil topgan: a) m.psoas major - belning katta mushagi XII ko'krak va I-IV bel umurtqalari tanasininng yon yuzalaridan va bel umurtqalarining ko'ndalang o'simtalaridan boshlanadi.
b) m.iliacus - yonbosh mushagi yonbosh suyagining ichki yuzasidagi chuqurchadan va yonbosh suyagining oldingi yuqorigi va ostki o'siqlaridan boshlanadi. Belning katta mushagi va yonbosh mushagi pastki sohada qo‘shilib, songa lacuna musculorum hosilasi orqali o'tadi va son suyagi trochanter minor do'mbog'iga birikadi.
Vazifasi:oyoqni chanoq-son bo'g'imida bukadi va tashqi tarafga buradi.
2. M. psoas minor - kichik bel mushagi katta bel mushagining ustida joylashadi va yonbosh mushak fassiyasiga davom etadi. Chanoq suyagidagi eminentia iliopubica tepaligida tugaydi.
Vazifasi: bel sohasini bukadi va yonbosh mushak fassiyasini taranglaydi.
Chanoqning tashqi yuzasidagi mushaklar

1. 
   M. gluteus maximus dumbaning katta mushagi. Boshlanish sohasi - yonbosh suyagining tashqi yuzasidan, dumg'aza suyagining yon sohasidan boshlanadi. Mushak tutamlari sonnning keng fassiyasiga davom etadi va son suyagidagi tuberositas glutea bo'rtig'iga birikadi. Vazifasi: chanoq-son bo'g'imida son suyagini yozadi va tashqi tarafga buradi.
   
2. 
   M. gluteus mediusdumbaning o'rta mushagi. Boshlanish sohasi - yonbosh suyagining tashqi yuzasidan boshlanib, son suyagidagi trochanter major bo'rtig'iga birikadi. Vazifasi: chanoq-son bo'g'imida son suyagini uzoqlashtiradi.
   
3. 
   M. gluteus minimus - dumbaning o'rta mushagi. Yonbosh suyagining tashqi yuzasidan boshlanib, son suyagidagi trochanter major bo'rtig'ining oldingi yuzasiga birikadi. Vazifasi: chanoq-son bo'g'imida son suyagini uzoqlashtiradi. Dumba mushaklarini birikish sohasida serbar pay - aponevrosis glutea hosil boladi.
   
4. 
   M. tensor fasciae latae - keng fassiyani taranglaydigan mushak dumbaning o'rta mushagi bilan birga boshlanadi. Bu mushak tutamlari son sohasida sonning keng fassiyasiga davom etib, uning tutamlari katta boldir suyagining condylus lateralis bo'rtig'iga birikadi. Vazifasi: Sonning keng fassiyasini taranglaydi, tizza bo'g'imini bukadi
   
5. 
   M. piriformis - noksimon mushak. Dumg'aza suyagining oldingi yuzasidan boshlanib, uning tolalari katta o'tirg'ich teshigi - foramen ischiadicum majus dan o'tadi va son suyagining katta ko'st bo'rtig'i - trochanter major ga birikadi. Bu mushak tutamlari katta o'tirg'ich teshigini to'ldirolmaydi. Shu sababdan bu mushak ustida va ostida teshiklar bo'ladi (foramen suprapiriforme, foramen infrapiriforme). Vazifasi: chanoq-son bo'g'imida son suyagini tashqi tarafga buradi.
   
6. 
   M. obturatorius internus - ichki yopqich mushak. Boshlanish sohasi - chanoq suyagidagi yopqich teshik - foramen obturatorium va yopqich parda - membrana obturatoria ichki yuzasidan boshlanadi. Mushak tutamlari kichik o'tirg'ich teshigi - foramen ischiadicum minus orqali yo'nalib, son suyagidagi - fossa trochanterica chuqurchasiga birikadi. Vazifasi: chanoq-son bo'g'imida son suyagini tashqi tarafga buradi.
   
7. 
   M. gemulius superior - yuqorigi egizak mushak. O'tirg'ich suyagining spina ischiadica o'simtasidan boshlanib, son suyagining fossa trochanterica chuqurchasiga birikadi. Vazifasi: son suyagini tashqi tarafga buradi.
   
8. 
   M. gemulius inferior - pastki egizak mushak. O'tirg'ich suyagining tuber ischiadicum bo'rtig'idan boshlanib, son suyagining fossa trochanterica chuqurchasiga birikadi. Vazifasi: son suyagini tashqi tarafga buradi.
   
9. 
   M. quadratus femoris - sonning kvadrat mushagi. O'tirg'ich suyagining tuber ischiadicum bo'rtig'idan boshlanib, son suyagining crista intertrochanterica qirrasiga birikadi. Vazifasi: son suyagini tashqi tarafga buradi.
   
10. 
    M. obturatorius externus - tashqi yopqich mushagi. Chanoq suyagidagi yopqich teshigining tashqi yuzasidan boshlanib son suyagining fossa trochanterica chuqurchasiga birikadi. Vazifasi: son suyagini tashqariga buradi.