Bino va inshootlarni barpo etish tehnologiyasi

1. 
Katta oraliqli bino va inshootlarni montaj usullari. 
Umumiy qoidalar. 
Ko’pchilik sanoat va fuqaro bino va inshootlari uchun arxitektura nuqtai 
nazaridan, foydalanish talablari bo’yicha oraliq tayanchlarni qurmasdan katta oraliqli 
qoplama (ustypma) larni nazarda tutish zarur. Barcha muhandislik inshootlaridan bir 
qavatli sanoat binolari iqtisodiytning turli tarmoq korxonalarini joylashtirish uchun 
keng qo’llanilmoqda. 
Katta oraliqli fuqarolik binolariga yirik sport, ko’rgazma va kontsert zallari, 
usti ypilgan stadionlar, vokzallar, tsirklar, bozorlar va boshqa shunga o’xshash 
inshootlar kiradi. Sanoat binolarida katta oraliqlar ko’pincha avia va kemasozlik yig’uv 
tsexlarida, mashinasozlik korxonalarining yig’uv va eksperimental tsexlarida eng
ko’p qo’llaniladi. Binolardan foydalanish va yng’in havfsizligi texnologiyasi 
samolytlarning turishi va tahmirlanishi uchun mo’ljallangan, qo’shma transport 
birliklarining katta miqdori joylashtiriladigan yirik avtobus va trolleybus parklari 
uchun katta oraliqli binolarni loyihalashni talab etadi. 
Katta oraliqli binolarning xilma – xilligi va ularga qo’yiladigan turli xil 
talablar tegishli konstruktiv yechimlarga sabab bo’ldi. Ko’pincha, ramali, to’sinli 
tizimlar, arkali ustypmalar va osma fazoviy tizimlar qo’llaniladi. Fazoviy 
inshootlarning konstruktiv yechimlari, ularni barpo etish shartlari, qurilish 
maydonining xususiyatlari, 
montaj 
qilish 
mexanizmlaridan foydalanish 
imkoniyatlari ko’pincha eng maqbul texnologiyani va inshootni barpo etish ketma – 
ketligini talab etadi. 
Odatda, inshootni barpo etish uchun montaj qilishning xilma – xil 

---

42 
usullaridan foydalanish mumkin, ko’pincha ular birga qo’shib foydalaniladi va shu 
bilan texnologiyalarning ko’p variantligini tashkil etadi, bunda maqbul texnologiyani 
tanlash montaj ishlarini loyihalashning mazmunli masalasini tashkil etadi.