Bioelektrogenez. Elektro’tkazuvchanlik ionlarning muvozanat potensiali, membrananing stasiolar

Qo’zg’algan holatning xossalari va asosiy fotokimyoviy jarayonlar
Elektrolni qo’zg’algan holatidagi molekula, asosiy holatdagi molekuladan
kuchli darajada farqlanadi. Qo’zg’algan molekulalar kislota- asos tip kimyoviy
reaksiyalarga osonlik bilan kirishadi. Qo’zg’algan holatning kislota- asos
xossalarini turli rN sharoitida qo’zg’algan protonni molekulalar konsentrasiyasini
spektran o’lchab aniqlash mumkin. Ko’p atomli katta molekulaning elektrolni
qo’zg’alish konfigurasiyasi shundayki, elektrollarning asosiy qismi bog’lovchi
orbitallarda qolib, molekulaning geometriyasi kuchli darajada o’zgarmaydi.
Atomlararo bog’ holati tubdan o’zgaradigan hollar bundan mustasno.
Asosiy fotokimyoviy reaksiyalar - bu fotoqaytarilish, fotooksidlanish, 1qayta
guruhlanish va izomerlanish, fotokimyoviy parchalanish va shu singari
reaksiyalardir.
Diyen va triyenlarning eng umumiy foto qayta qurilish reaksiyalaridan biristrukturaviy izomerlanish, ya’ni izomernanish bo’lib, unda - va  - bog’lar uziladi
yoki ular yangidan hosil bo’ladi. Kansiferol lar (D vitaminlar)ning yorug’likdan
o’zgarishi shu xil reaksiyalar jumlasiga kiradi. Onefinni bog’larga ega
moddalarning sistrans-izomernanishi fotoizomerlanishning boshqa bir turidir.
Trans-izomerlar, sis-izomerlarga qaraganda uzun to’lqin sohasini kuchliroq yutadi.
Shuning uchun ham uzun to’lqin sohasiga oid nur ta’sir etganda, sis-izomerlar
ustunnik oladigan, fotostasionar honat qaror topadi. Fotoresensiya asosida
Retinalning sis-trans-izomernanish reaksiyasi yetadi. Ochiq holatdagi
tetrapirrolning izomernanishi, o’simniklar fotomorfogenezining regulyatori -
fitoxromning fototrigger ta’sirga sabab bo’ladi.
ERKIN RADIKALLAR VA ERKIN RADIKALLI JARAYONLAR.
Erkin radikallar va ularning xossalari.
Juftlanmagan elektronga ega molekula yoki uni fragmenti erkin radikal deb
ataladi. Erkin radikal tegishli modda kimyoviy formunasi ustiga qo’yiladigan qalin
nuqta orqali ifodalanadi. Masalan, H’, OH’ va h.k.
Erkin radikallar, radikan hosil qinuvchi moddalar tabiatiga bog’liq holda,
neytral kation yoki anion holatida ham bo’lishi mumkin. Masalan, tirozin
molekulasi sharoitiga bog’liq holda neytral yoki kation radikali holatida uchraydi.
Anion radikalga kislorodning superoksidanion radikalini misol qilish
mumkin - O2-‘ Demak, molekulada juftlanmagan elektrolning paydo bo’lishi bo’sh
vaneltnikning paydo bo’lishiga ekvivanentdir.Erikin radikallarga xos xususiyatlar:
yuksak kimyoviy aktivlik; paramagnitlik; zanjirli reaksiyalarni boshlab berish.