Biofaol moddalar kimyosi fanidan laboratoriya mashg'ulotlari h. T. Avezov z. A. Sulaymonova


 – ish. MAHSULOTLARDAGI YOG’ MIQDORINI


Download 3.48 Mb.
Pdf ko'rish
bet25/40
Sana28.10.2023
Hajmi3.48 Mb.
#1728864
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   40
Bog'liq
13064 1 211BE9300271E6666E098B42512219971A5D3823

6 – ish. MAHSULOTLARDAGI YOG’ MIQDORINI 
SOKSLET ASBOBI YORDAMIDA ANIQLASH 
Kerakli asbob va reaktivlar: o’simlik urug’i, etil efiri yoki petroley efir, 
chinni hovoncha, Sokslet apparati, elektr plitkasi, kalsiy xlorid, quritgich shkaf, 
eksikator, filtr qog’ozdan tayyorlangan patronlar, sovutgich. 


32 
Laboratoriya sharoitida o’simliklardagi yog’ miqdori 
Sokslet asbobidan foydalanib aniqlanadi. Bu usul turli organik 
erituvchilarda o’simlik tarkibidagi yog’ni ajratib chiqishiga 
asoslanadi.
Sokslet asbobi quydagi uch qismdan tashkil topgan (1 - 
rasm). Bu asbobning har uchchala qismi siliqlangan yuza bilan 
o’zaro birlashadi. Ekstraktor tagi tutash idishlar prinstipida 
ishlagan. 1 - qabul qiluvchi kolba, 2 - ekstraktor – moyni 
ekstraktsiya qiladigan bo’limi, 3 - sovutgich 
Tarozida 5 g qilib tortilgan, po’sti olingan va maydalangan urug’ (zig’ir, 
kunjut yoki kungaboqar urug’i) filtr qog’ozdan yasalgan patronga solinadi. 
Mahsulotni yana patroni bilan birga taroziga tortib ko’rib, Sokslet asbobining 2- 
qismi - ekstraktorga qo’yiladi hamda asbob bo’laklari o’zaro birlashtiriladi. 
Sovutgich suv manbaiga ulanadi.
Mahsulotdagi moyni ekstraksiya qilish uchun apparatning yuqori qismida 
yetarli miqdorda erituvchi (efir yoki petroley efiri) quyiladi. Sokslet asbobini suv 
hammomiga o’rnatib, issiq suv bilan qizdiriladi (efir oson alangalanuvchi 
bo’lganligi sababli, efir solingan kolbani ochiq alanga yoki elektr plitka ustida 
qizdirish mumkin emas).
Qaynagan efir bug’i ekstraktorning yo’g’on – A naychasi orqali sovutgichga 
o’tadi va u yerda sovib, suyuqlikka aylanadi, so’ngra qaytadan ekstraktorga 
tomchilab oqadi. Sovutgichdan oqib tushayotgan efir ekstraktorda to’planayotgan 
ekstraktorda urug’dagi moy ekstraktsiyalanib erituvchiga o’tadi.
Ekstraktordagi efirning (mahsulotdagi moyni eritib olgan efir) balandligi В 
naycha balandligiga teng bo’lganda, efir shu naycha orqali qabul qiluvchi kolbaga 
oqib tushadi. Ekstraksiya bo’lgan moy kolbada qoladi, efir esa bug’lanib, yana 
ekstraktorning A naychasi orqali sovutgichga qaytadi. Bu jarayon patrondagi urug’ 
tarkibidagi moy butunlay ekstraksiyalanib bo’lganiga qadar davom ettiriladi. 
Moyning 
butunlay 
ekstraksiyalanib 
bo’lganligini 
aniqlash 
uchun 
ekstraktordagi oqib tushayotgan efirdan filtr qog’oz ustiga tomiziladi. Agar filtr 
qog’ozda dog’ qolmasa, ekstraksiya jarayoni tamom bo’lgan hisoblanadi. So’ngra 
ekstraktordagi patronni olib, havoda quritiladi (efir tezda uchib ketadi) va tarozida 
tortiladi. Moyni ekstraksiya qilishdan oldingi patron og’irligidan, moyni 
ekstraksiya qilingandan keyingi patron og’irligi olib tashlansa ekstraksiyalangan 
moy miqdori (a) kelib chiqadi.
Mahsulotdagi moy miqdorini quyidagi formula bilan aniqlash mumkin: 
в
а
Х
100




33 
Bunda: X - mahsulotdagi moyning % miqdori 
a – ekstraksiya bo’lgan moy miqdori 
v – analizga olingan urug’ miqdori 

Download 3.48 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   40




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling