Biokimyo pmd

1. a-dekarboksillanish hayvon to‘qimalariga xosdir. Bunda a-
uglerod atomiga yaqin joylashgan karboksil guruh ajralib chiqadi.
Reaksiya mahsulotlari SO
2
va biogen aminlardir.

---

278
2. Omego-dekarboksillanish mikroorganizmlarga xosdir. Masalan:
bu yo‘l bilan asparaginat kislotadan a-alanin hosil bo‘ladi:
3. Transaminlanish reaksiyasi bilan bog‘liq bo‘lgan
dekarboksillanish. Ushbu reaksiyada dastlabki aminokislotaga muvofik
yangi aminokislota va aldegit hosil bo‘ladi.
4. Ikkita molekulaning kondensatsiya reaksiyasi bilan bog‘liq
bo‘lgan dekarboksillanish  ushbu reaksiya hayvon to‘qimalarida glitsin
va suksinil-KoA dan sigma-aminolevulinat kislota va sfingolipidlar
sintezida hamda o‘simliklarda biotin sintezida sodir bo‘ladi.
Gista’min hosil bo‘lishi va ahamiyati. Gista’min gistidinning
maxsus dekaboqsilaza ta’sirida dekarboksillanishidan hosil bo‘ladigan
muhim biogen amindir:
Gista’min keng biologik ta’sir qilish spektoriga egadir:
arteriolalar bilan kapillyarlarni kengaytiradi, natijada qon bosimi
pasayadi;
kapilllyarlar o‘tkazuvchanligini kuchaytiradi;
bosh miyada kapillyarlarni kengaytiradi va qondan suyuqlik chiqishi
kalla ichki bosimi kotarilishiga va bosh ogrigi paydo bo‘lishiga olib
keladi;
o‘pka silliq muskullarini qisqartiradi, natijada birdan nafas qisib
qolishi va bogilish tariqasida namoyon bo‘ladi;
me’da shirasi va solak ajralishini kuchaytiradi.

---

279
Allergik reaksiya sodir bo‘lishida biogen omillar ahamiyati.
Antigista’min dori-darmonlar. Organizmga ba’zi antigen moddalar
(oqsil tabiatli, polisaxaridli antigenlar, bir qancha dorilar) tushganda
organizmning sensibilizatsiyalashgan holati (darhol yuzaga chiqadigan
turdagi ota sezuvchanlik holati) rivojlanadi. Osha antigenning ozi bir
necha daqiqa davomida organizmga yana tushadigan bo‘lsa, bu
gista’min shokining deyarli aniq nusxasidan iborat bo‘lgan o‘tkir
reaksiya boshlanishiga olib keladi (anafilaktik va allergik reaksiyalar).
Bu reaksiyalar mexanizmi semiz hujayralardagi gista’min ajralib
chiqishini o‘z ichiga oladi. Bu hujayralardan gista’min ularning yuzasida
antigen-antitana ta’siri yuzaga kelishi natijasida ajralib chiqadi.
Ushbu reaksiyalarni oldini olish va davolashda antigista’min
preparatlaridan foydalaniladi: sanorin, pipolfen, dimedrol,
glyukokortikoidlar va boshqalar.