Biolog 10 indd
Download 3.63 Mb. Pdf ko'rish
|
biologiya 10 uzb
- Bu sahifa navigatsiya:
- Mustaqil bajarish uchun topshiriq
- 15-§. ORGANIZMLARNING JINSIY KO‘PAYISHI
- Jinsiy ko‘payishning ahamiyati.
- Jinsiy ko‘payish shakllari. Izogamiya
|
Tayanch so‘zlar: jinssiz, jinsiy, somatik hujayra, jinsiy hujayra, spora, shizogo-
niya, kurtaklanish, fragmentatsiya, poliembrioniya. Savol va topshiriqlar: 1. Jinssiz ko‘payishning qanday turlarini bilasiz? 2. Bir hujayralilarning jinssiz ko‘payishini aytib bering. 3. Ko‘p hujayralilarning jinssiz ko‘payishini aytib bering. 4. Jinssiz ko‘payishning ahamiyatini izohlang. Mustaqil bajarish uchun topshiriq: Jadvalda berilgan organizmlarning ko‘ pa- yish usullarini yozing. Tirik organizmlar Ko‘payish usuli Tirik organizmlar Ko‘payish usuli Xlorella Qirqquloqlar Spirogira Infuzoriya Yassi chuvalchanglar Igna tanlilar Qalpoqchali zamburug‘lar Evglena Qirqbo‘g‘imlar Bezgak paraziti Yo‘sinlar Suvo‘tlar Achitqi zamburug‘i Amyoba 15-§. ORGANIZMLARNING JINSIY KO‘PAYISHI Jinsiy ko‘payishda yangi organizm ota va ona organizmlarining jinsiy hujayralari – gametalar ishtirokida hosil bo‘ladi. Erkaklik va urg‘ochilik jinsiy hujayralarining qo‘shilishi natijasida zigota hosil bo‘ladi. Zigotadan yangi organizm rivojlanadi. Yangi organizm genotipi ota-ona genotipidan farq qiladi. Jinsiy ko‘payish asosida kombinativ o‘zgaruvchanlik yotadi. Jinsiy ko‘payishning ahamiyati. Jinsiy ko‘payish organizmlar evolutsiya- sida muhim rol o‘ynaydi. Bu jarayon ota-ona irsiy belgilarining birlashishiga imkon beradi. Hosil bo‘lgan yangi avlod ota-onasiga nisbatan yashovchan va o‘zgargan muhit sharoitiga moslanuvchan bo‘ladi. Jinsiy ko‘payish shakllari. Izogamiya – shakli va o‘lchami bir xil, hara- katchan erkak va urg‘ochi gametalarning qo‘shilishi bilan boradigan jinsiy ko‘payish shakli (ulotriks). Geterogamiya erkak va urg‘ochi gametalar harakat- chan, lekin urg‘ochi gametalar erkak gametalarga nisbatan yirik bo‘lishi bilan xarakterlanadi (xlamidomonada). Oogamiya – jinsiy ko‘payishning bir shakli bo‘lib, urg‘ochi gametalar yirik, harakatsiz, tuxum hujayra deb ataladi, erkak 70 gametalar mayda bo‘lib, harakatchan bo‘lsa spermatozoid (hayvonlar, yo‘sinlar, qirqquloqlar), harakatsiz bo‘lsa spermiy (gulli o‘simliklar) deb yuritiladi. Download 3.63 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|