Bob. Uzumning xalq xo`jaligidagi ahamiyati Uzumning kelib chiqish tarixi va tarqalishi

2.3. Xo`rakiuzumnavlari.
Uzumningsharobbopvamayizbopnavlaridantashqarixo`rakinavlari ham yetishtiriladi.Xo`rakinavlaro`ziningmazasivatashqiko`rinishibilanboshqanavlardanasloqolishmaydi.Xo`rakiuzumnavlariga :Xusayni,Charos,Chillaki,Go`zalqora,Oqxusayni,Parkent,G`alaba,Rizamat,Sug`diyonakishmishikabibirqanchanavlari bor.
OqHusayni-xalqseleksiyasidayetishtirlgano`rtapisharxo`rakiuzumnavihisoblanadi.VataniO`rtaOsiyo.SHarqiyekologik-geografiknavlarguruhigakiradi.Ozbekiston,Tojikiston ,RossiyaningStavrorolo`lkasivajoylardatarqalgan.G`ujumlariningshakligaqarab,birnechaxillargabo`linadi.Mo`rchamiyonHusayni, KelinbarmoqHusayni,QizilHusayni,Lo`ndaHusaynixillariayniqsako`ptarqalgan.Tupitezo`sadi.Bargio`rtacha 3-5 bo`lmali,ustisilliqyashilbo`ladi. Guliikkijinsli.Uzummevasiavgust-sentabroylaridapishibyetiladi.Uzumboshiyirik,konussimonshakldabo`ladi.Uzumboshiningog`irligio`rtacha 300-350 gr ayrimlari 1 kg gachabo`ladi.
Parkent-mahalliyxo`rakiuzumnavihisoblanadi.Xalqseleksiyasi Toshkent viloyatiParkenttumanidayaratilgan.
Sharqiyekologik -geografiknavlarguruhigamansub.Barglario`rtachavayirikkattalikda,kengpanjasimonyokiyumaloqshakldabo`ladi.Guliikkijinslibo`ladi.Uzumboshiyirik, silindrsimon,zichligio`rtachabo`ladi.G`ujumiyirik, dumaloq-oval shaklda ,to`q- qizilyokito`qpushtirang.Etisershira,po`stiyupqa, g`uborbilanqoplangan.Uzumhosili 135-140 kundasentabro`rtalaridayaxshipishibyetiladi.
Go`zalqora-o`rtapisharxo`rakiuzumnavihisoblanadi.ButunIttifoqo`simlikshunoslikilmiytekshirishinstitutiningO`rtaOsiyotajribastansiyasidaM.S.Juravel,A.M.Negrul,G.K.Muhammedovlartomonidanyaratilganuzumnavidir.Uzumtupitezo`sadi.Guliikkijinsli .Uzumboshio`rtacha ,yumaloq 500-600 gr keladi.Mevasiyirik, ko`kishqorarangdabo`ladi.Mevasi 135-140 kundaavgustoyiningoxirlaridapishibyetiladi.Hosildorligi 220-240s/gateng.Kasalliklarbilankamzararlanadi.Asosanyangiligidaiste`molqilinadi.O`zbekistonningbarchaviloyatlaridarayonlashtirilgan.
Charos-o`rtapisharmahalliy,xo`rakiuzumnavihisoblanadi.O`rtaOsiyodakengtarqalgan.Sharqiyekologik-geografiknavlarguruhigakiradi.Tupitezo`sadi.Bargiyirik, o`rtachabo`ladi.Uzumboshiyirikog`irligi 300-400 gr bo`ladi.G`ujumiyirik,dumaloq,tuxumsimon,ko`kimtirqora,seret,shirin,po`stiqalinbo`ladi.Tarkibidaqandmiqdori 21-23%,nordonligi 5.5-8% bo`ladi.Uzummevasiavgust-sentabroylaridapishibyetiladi.Toshkent,Farg`ona,Andijonva Namangan viloyatlaridaekiladi.