Bolalar adabiyoti fanidan savollar Adabiyot (bolalar adabiyoti) fanining maqsad va vazifalari

Sh.Sa’dulla asarlarida ilgari surilgan g’oyalar

Shoir bolalar tarbiyasiga oid yana turli mavzularda she’rlar
yozgan. Bu she’rlarda u bolalar tabiati ko`tarmaydigan quruq
nasihatgo`ylikdan qochadi. Inson tabiatiga xos bo`lgan chinakam
his va axloq qoidalarini bola hayotidagi oddiy voqealar asosida
tashviq qiladi. “Kim yaxshi?” she’rida oilaning kenjatoyi Dildor
oiladagi hamma kishilarga bir xilda munosabatda bo`ladi.
Dadasini ham ayasini ham, buvisini ham, akasini ham bir xilda
yaxshi ko`radi. Birortasini birov yomonlasa yig’lab yuboradi. Bu
she’ri bilan shoir boladagi oilaga bo`lgan ilk muhabbatni va
boladagi gumanistik hislarni tarbiyalaydi.
Shoir bolalar o`yinchoqlari va ularning bolalar
tarbiyasidagi ahamiyatini ham to`g`ri tasavvur qiladi. Bolaning
“o`zi yog’och, yoli qil” toychoqqa minib zavqlanishini ham,
qizchalarning “Bolalarga ovunchoq” quyon qo`g’irchoqqa
bo`lgan mehrini ham, ularning “Boshchasida shoxi bor,
dumchasida oqi bor” echki bola bilan inoqligi va u bilan
o`ynashishini ham maroqli tasvirlaydi. Bu tasvirda bola xarakteri
va xususiyati ochiladi. Shu bilan birga shoir bolalarni
o`yinchoqlarga to`g`ri munosabatda bo`lishga, ularni
sindirmasdan, buzmasdan asrashga chaqiradi. Bu tarbiyaviy
chaqiriqning o`yinchoq tilidan bayon qilinishi esa she’rning ta’sir
kuchini yana oshirgan: 
Shukur Sa’dulla bolalarning o`yin mashg’ulotlari haqida ham
ko`pgina chiroyli, ta’sirchan she’rlar yozgan. Bolalar o`yini bilan
bog’langan she’r bolalar uchun qimmatli asardir. Bu yerda shu narsani
ham ta’kidlab aytish kerakki, o`yinlar bola uchun jiddiy ishdir. “Tulki
va g’ozlar” she’rida birlari tulki, qolganlari g’oz bo`lib tulkiga tutqich
bermay uning ustidan kulib qochsalar, “Mehmondorchilik” she’rida
qizchalar “G’ivirlashib hovlida” tut terib shinni pishiradilar va
qo`g’irchoqlarni ziyofat qiladilar. Qo`g’irchoqlar ziyofatga
qaramagach tovuq va mushukni taklif qiladilar. Ular hamma yoqni
to`zitib, to`kib ketadilar. Shu bilan “mehmondorchilik odosh” bo`ladi.
Bu she’rlarda shoirning izlanishi, bolalarga ma’qul o`yinlar topishi va
uni bolaga moslab berishga intilishi ko`rinib turibdi. Shu bilan birga
bu she’rlarning yana bir muvaffaqiyati shundaki, u umumiylikdan,
quruq ritorikadan uzoq bo`lgan syujetli va voqeaband she’rlardir.
Ma’lumki, voqeabandlik ayniqsa, bolalar asari uchun muhim
ahamiyatga ega. Bunday she’r bolani zeriktirmaydi. U xuddi hikoya
yoki ertak kabi bola ongiga, xotirasiga oson singadi.

25.