Bolalar adabiyoti fanidan savollar Adabiyot (bolalar adabiyoti) fanining maqsad va vazifalari

Sulton Jo’ra asarlarida ilgari surilgan g’oyalar

Sulton Jo‘ra (haqiqiy sharifi Jo‘rayev) - o‘zbek sovet shoiri - 1910 yil Buxoro viloyati Shofirkon tumanining Qog‘oltom qishlog‘ida kambag‘al oilada dunyoga kelgan.Oilada besh nafar farzand bo‘lishgan. Shafqatsiz taqdir yosh bolakayni ota-onadan erta ayirdi. Otasi ham, onasi ham bolakay 10 yoshni qarshi olganida olamdan ko‘z yumadi. Ochlikdan o‘lmaslik uchun Jo‘ra piyoda Buxoroga - opasinikiga yo‘l oladi. Buxoroda u maktabga o‘qishga kiradi. Maktab dasturini yakunlagach, Buxoro pedagogika texnikumiga ariza topshiradi. O‘qishni tamomlab, safdoshlari bilan birga voyaga yetganlar orasida savodsizlikka barham berish uchun to‘garak tashkil etadi. U ko‘p kitob o‘qigan, she’rlar yozgan.Mohira Isayevna Jo‘rayeva shoirning ham turmush o‘rtog‘i, ham rafiqasi, shoir uni erkalab “azizam”, deb chaqirgan. Aynan shu ayolga u o‘zining dildan yozilgan she’rlarini bag‘ishlagan. U shoirning hayoti haqidagi xotiralarini yodga olib, muxbirlarga so‘zlab bergan.... Suratdagi sahnadan jilmayib turgan qo‘ng‘iroq soch bola - “Sulton kursdoshlari bilan Andijon pedagogika instituti bo‘ylab she’rlar o‘qirdi”. 1933 yil Sulton Andijonga ko‘chib o‘tadi, pedagogika institutida dars beradi, shu institutning tarix-pedagogika fakultetining tungi kurslarida tahsil oladi. O‘qishni yakunlab, O‘qituvchilar institutiga ishga o‘tib, ona tili va adabiyot, jo‘g‘rofiya fanlaridan dars beradi. Ajoyib pedagog, bolalarni yaxshi ko‘radi, ularning nozik olamini tushunadi, ularga o‘zbek va rus tilidagi ko‘p she’rlarini bag‘ishlaydi: “Kimning xati chiroyli”, “Tinish belgilarining majlisi”, “Oyna nechta?”, “Yolg‘onchi”, “Harflar paradi”, ular uchun ertaklar yozadi: “Moviy gilam”, “Echki va qo‘y haqida ertak”, “Qaldirg‘och”. XVII asr astronomiga, olimi haqidagi “Bruno” va Katta Farg‘ona kanalining qurilishi haqidagi “Karim va Qunduz” dostonlarini yozgan. ... Bu esa o‘ziga xos surat - qari ayol suratni silab qo‘ydi - “1932 yil. To‘ydan keyingi ikkinchi kun” - Sulton yosh rafiqasiga bir quchoq gul sovg‘a qilmoqda - tilla rang sharlar... U shunday degandi: “Bu quyosh!” “Yo‘q, quyosh bu - sizsiz!, javob qaytardi Mohira”.Bir-biriga g‘amxo‘rlik, sevgi va e’tibor tuyg‘ulari ularning uyiga qaldirg‘och kabi qo‘nib, atrofdagilarga yorug‘lik va iliqlik ulashdi. “Mening quyoshim...” - Mohira o‘sha suratga shunday yozib qo‘ydi...... Yana bir surat: Sulton oila davrasida: rafiqasi, farzandlari - Botir, Nuriya, Rumiya va ikki yashar Ilhomiy. Ha, uch yildan so‘ng kenjatoyimiz bo‘lmay qoladi... Ungacha ota o‘z farzandlariga kitob o‘qib beradi va musiqani, bo‘yoqlarda surat solishni o‘rgatadi. Uyda kitoblar ko‘p, Sulton Navoiy, Pushkin, Lermontovni qayta o‘qishni yoqtiradi. Beshta tilni bilardi: o‘zbek, rus, tatar, tojik, qozoq. Yaxshi kuylardi, mumtoz musiqani yoqtirar, skripka va balalaykada chalishni bilardi.Uyga ko‘p mehmon kelardi, adabiyot, san’at, tarix bo‘yicha bahslar bo‘lib o‘tardi. Sulton - barcha davraning fayzi, yoqimli suhbatdosh va dono maslahatchi. Ijodkor yoshlarga otalarcha munosabatda, ularga qo‘ldan kelgancha yordam qo‘lini cho‘zib, iqtidorining rivojida madad ko‘rsatardi. Yozuvchi va shoirlar bilan yozishmalar olib borardi.Jamoat faoliyati bilan ko‘p shug‘ullanardi, u davlat kengashi deputati, O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi a’zosi bo’lgan. “Fidokor” (1939), “Moskva” (1941) kabi to‘plamlari omma e’tiboriga havola etilgan. Kitoblar faqat kitobxonlar orasida shuhrat qozonibgina qolmay, tanqidchi va adabiyotshunoslar tomonidan ham yuqori bahoga loyiq topilgan.

27.