Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

1.12. Ichimlik suvini ftorlash. 
Ichimlik suvini sun’iy ravishda qo`shimcha ftor elementiga boyitish 
maqsadida unga yaxshi eriydigan ftorli birikmalar qo`shiladi. 
Ftoridlarning suvda erishi natijasida suvdagi ftor konsentratsiyasi 1 rrm 
(1mg/l) bo`lishi me’yoriy daraja hisoblanadi. 
Mazkur jarayon suv tarmoqlari stansiyalarida amalga oshiriladi. 
Issiq iqlimli hududlarda suv iste’molini hisobga olib suv tarkibidagi 
ftor miqdori 0,7 rrm (0,7 mg/l) atrofida, sovuq iqlimli hududlarda bu 
ko`rsatkich 1,2 rrm gacha oshirilmog`i lozim. Bunday hollarda flyuoroz 
paydo bo`lish xavfi bo`lmaydi. Ftoridlar inson organizmiga, jumladan 
tish emaliga ta’siri butun umr bo`yi davom etadi. 
Yuqori profilaktik samara olish uchun ftorlangan suvni bolalar 
tug`ilgandan so`ng iste’mol qilishi kerakligi izlanishlarda ko`rsatilgan. 
Lekin bu samaradorlik tishlar shakllanib bo`lgandan so`ng ftorlangan 
suv iste’mol qilinganda ham pasaymaganligi adabiyotlardan ma’lum. 
Ichimlik suvini ftorlash tishlar chiqib bo`lgandan so`ng amalga 
oshirilganda kariyes intensivlik darajasining sezilarli darajada 
pasayganligini suvni ftorlashdan 2-3 yil oldin chiqqan tishlardagina 
aniqlangan. 
Tekshirishlar yana shuni ko`rsatdiki, ichimlik suvini ftorlash 
tishlarning sillik yuzalariga ta’siri kontakt va proksimal sathlarga 
nisbatan ancha yuqori, chaynov yuzalarga nisbatan ko`rsatiladigan 
samarasi frontal sathlarga nisbatan yaxshidir. 
Ichimlik suvini ftorlash natijasida sut tishlarida kariyes o`sishining 
pasayishi 50% ni tashkil qilgan bo`lsa, 5-15 yoshli bolalar o`rtasida 

---

390 
doimiy tishlar uchun bu ko`rsatkich 50% dan - 75% ni tashkil etganligi 
tekshirishlar natijasida aniqlangan. 
Ichimlik suvini ftorlash yo`li bilan olingan samaradorlik juda arzon, 
qulay va eng asosiysi ommaviydir. Mazkur usul eng kam sarf harajat 
qilib yuqori natija olish mumkin bo`lgan bugungi kunda yagona 
profilaktik usul bo`lib hisoblanadi. 
Bugungi kunda yer shari aholisining 5%i ftorlangan ichimlik suvini 
iste’mol qiladi. Bu 260 mln aholi demakdir.