Болаларга амбулатор-поликлиника муассасаларида тиббий хизмат кўрсатишни янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида

Қўшимча овқатни муваффақиятли киритишнинг асосий қоидалари
Қўшимча овқатни истеъмол қилиш учун энг маъқул вақт бу одатда боланинг оч бўлганида ва онаси унга кўпроқ вақт ажратиш имконияти бўлганида деб ҳисобланади. Куннинг биринчи ярмида бериш маъқул бўлиб ҳисобланади.
Ҳар қандай қўшимча овқат аста секинлик билан чой қошиқдан берилиб бошланади ва ҳажми кўпайтирилиб, тўлиқҳажмига етказилади. Бунда шу худудга кўпроқ мансуб бўлган озиў овқатларнинг бир махсулотдан ташкил топган суюқроқ ва бир хил унсурлик таомдан бошлаш лозим, масалан гуручли бўтқа ёки картошкали пюре.
Янги таомга болани тезроқ ва енгилроқўргатиш учун соғилган она сутини қўшимча овқатга қўшиш тавсия этилади. Кўкрак сутини камайишини олдини олиш мақсадида қўшимча овқатни эмизишдан кейин бериш мумкин.
Биринчи қўшимча овқат киритилгандан 5-6 кун ўтгач иккинчи қўшимча овқат киритилади ва яна мос равишда 5-6 кундан сўнг учинчи таом киритиш мумкин бўлади. Шу даврда бола ейдиган овқат маҳсулотларини турларини кўпайтириш керак. Бола рационига кўп компонентли турли таомлар киритилади, масалан, гўшт + сабзавотлар; гўшт + сабзавотлар (дуккакликлар билан: ловия, нохот) + ёрма; сабзавотлар (дуккаклилар билан: ловия, нохот, мош) + ёрма; сабзавотлар (дуккаклилар билан: ловия, нохот, мош) + мевалар + ёрма ва ҳ.к.
Кўкрак ёшдаги боланинг ҳар сафардаги қўшимча овқатининг энергетик қиймати ва нутриентга бойлиги етарлича бўлиши керак. Биринчиси боланинг ёшига мос равишдаги овқат ҳажми ва консистенцияси ҳисобига, иккинчиси – овқат маҳсулотларининг турли туман бўлиши ҳисобига эришилади.
Қўшимча овқат етарлича қуюқ бўлиши, лекин шу билан бирга бола қошиқдан ея олиши керак. Керакли консистенцияга етказиш учун кўкрак сути қўшиш мумкин. Қуюқ бўтқани ўсимлик мойи ёки сариёғ билан (калорияси оширади), мева ва сабзавотлар билан (витамин ва минерал таркибини яхшилайди); тухум, гўшт, балиқ, дуккаклилар (ловия, мош, нохот), ёнғоқ (оқсил манбаи) билан бойитиш керак.
100 килокалорияли ҳайвон маҳсулотларида А, Д, Е витаминлар, рибофлавин (В2), В12 витамин, кальций ва цинк каби озиқ моддалар кўп бўлади. Ва аксинча, тиамин (В1), В6 витамини, фолий кислотаси ва С витамини одатда ўсимлик маҳсулотларда кўп учрайди.
Қўшимча овқат ўзининг маҳсулотлар ассортименти бўйича турли туман бўлиши керак.
Ёрмалар танланганда, таркибида глютен сақламайдиган (гуруч, гречка, жўхори) ёрмаларидан бошлаш зарур. Глютен буғдой таркибида шу билан бирга арпа, сулида бўлади.
Темир моддасига бой гўшт бола ҳаётининг биринчи йилида зарурий маҳсулот бўлиб, у камқонликнинг олдини олади. Қайнатиб пиширилган гўштни бола рационига 8 ойдан бошлаб пюре сифатида, гўшт майдалагичдан 2 марта чиқазиб, кейинчалик гўшт майдалагичдан бир марта ўтказиб, кечроқ эса майда туғраб киритиш керак. Болаларга ёғсиз гўшт (қўй, мол, от, қуён, товуқ гўшти) тавсия этилади. Парранда гўштини пўсти, қолганларни - фасция ва ёғлари олиб ташланади.
Маҳаллий сабзавот ва меваларни ишлатиш, шарбат ва сабзавот –мевали пюре уйда тайёрланганлари тавсия этилади. Янги сабзавот ва мевалар бўлмаган даврда тайёрлаш, фойдаланиш хавфсизлик қоидаларига амал қилган ҳолда, таркибида кўп шакар ва туз бўлмаган консерваланган, музлатилган, қуритилган аналогларини ишлатиш мумкин бўлади.
3 ёшгача бўлган болаларни овқатига туз, шакар, зираворлар қўшиш зарур эмас. Агар болани овқатлантиришда оила дастурхонидан овқат ишлатилса, уларини қўшишдан аввал боланинг овқатини ажратиш керак.
Тавсия этиладиган кулинар тайёрлаш турлари: қайнатиш, димлаш, ёғсиз қовуриш, гриль, духовка, микротўлқинли печда тайёрлаш.
Бола қўшимча овқатини истеъмол килишига бир неча органолептик омиллар таъсир кўрсатиши мумкин. Буларга таъм, хушбўйлик, ташқи кўриниши ва овқат консистенцияси киради. Қўшимча овқат киритиш боланинг янги овқатдан қанчалик завқланишига боғлиқ. Овқат маҳсулотларини кўп марта таклиф этиш керак, зеро аввал исталмаган маҳсулотларни кейинчалик ейиши мумкин.