Bolalarni tabiat bilan tanishtirish metodikasi fani

 
Pedagogik vazifalar: maktabgacha ta’lim muassasalarida bolalarni yil fasllari bilan 
tanishtirish mazmuni to’g’risida tushuncha beradi. 
O’qitish vositalari: tarqatma materiallar, plakatlar, slaydlar, ko’rgazmali qurollar. 
Oq’itish usuli va shakli: ma’ruza, aqliy hujum, nazorat savollar, topshiriqlar, BBB 
jadvali 
O’qitish sharoiti: texnik vositalar bilan ta’minlangan auditoriya 
Monitoring va baholash: Og’zaki nazorat, savol javob, reyting tizimi asosida baholash 

---

 
 BOLALAR BOG’CHASINING YER MAYDONCHASI 
MA’RUZANING O’QITISH TEXNOLOGIYASI 
Talabalar soni: 59 ta 
O’quv vaqti: 2 soat 
Mashg’ulot shakli: Binar ma’ruza
Mashg’ulot rejasi:
1. Yer maydonchasining ta’limiy tarbiyaviy axamiyati. 
2. Bolalar bogchasining ekinzor va gulzorlari. 
3. Maydonchada xayvonlarni saklash 
Mashg’ulotning maqsadi:Maktabgacha ta’lim muassasalarida yer maydonchasining ta’limiy 
tarbiyaviy axamiyatini talabalarga tushuntirish 
 
Ma’ruza mazmuni:
1. Yer maydonchasiningda’limiy tarbiyaviy axamiyati. 
Bolalar bogchasida yer maydonchasi bo’lib, bolatar kup vaktlarini usha yerda
kuzatadilar. Maydoncha — o’yinlar, sayrlar, mashg’ulotlar utkaziladigan butun yil davomida
o’simlik va xayvonlarni kuzatadigan joydir. Maydonchada daxtlar, butalar, ekinzor, 
gulxona, mevali daraxtlarning bulishi katta ta’limiy va tarbiyaviy axamiyatiga ega. Bolalar 
tarbiyachi bilan birga o’simliklarni ustiradilar, ularni parvarish kiladilar, usishi va rivojlanishi 
xakida aniq tasavvurlarga ega buladilar. Bolalarga o’simliklarni pavarish qilish jarayonida, 
tuprokda ishlov berishda zarur bo’ladigan oddiy asboblardan foydalanish kunikmasi xosil 
buladi, xamda tabiatga unda yashovchilarga nisbatan extiyotkorona munosabatda bulish kabi 
hislatlar tarbiyalanadi. Maydonchani chiroyli, nafosatli bezatilish bolalarda badiiy va guzallikni
xis qilish, vatanparvarlik kabi nozik xislatlarni tarbiyalaydi. Bolatarda uz ulkasini sevishi, uz 
ulkasining tabiatini bilishi kntta axamiyatga ega. pn maqsadda maydonchaga ekiladigan 
daraxtlar, usimliklar mana shu ulka tabiatiga, iklimga mos bulishi zarur. Ekinzorni tashkil 
etpshda dastur mazmunidan kelib chikkan xolda bir gurux uchun poliz ekmnlari tanlanadi. 
Kichik guru.x uchun urug’lari yirik xomligicha iste’mol knlish mumkin bulgan: sabzi, rediska 
tavsiya etiladi. Urta guruxda xam xuddi shular ekiladi. Birok imkoni boricha ikki xil navi ya’ni 
kizil va ok rediska ekiladi. Maqsad bolalar ularni solishtirib uxshash va farkli tomonlarini 
tanlashlari lozim. Katta guruxda bolalar uchun tavsiya etilgan barcha sabzavot usimliklari 
ekiladi. Gulzorni tashkil etishda, bogchaning tabiiy sharoitini xisobga olgap xolda, erta baxordan 
to kech kuzgacha gullaydigan usimliklar tanlanadi 
Masapan: lola, narsiss (chuchmoma), kapalakgul, kukongul kabi gullar ganlanib, ularni 
markazita baland buyli, chetlariga past buyli gullar ganlanadi. 
Yer maydonchasida baxor. yoz oylarida jonli tabiat burchagi tashkil ^tiladi. Bogchaning 
tabiiy sharoitini xisobga olgan xolda, jonli tabiat burchagida kuyonlarni, govuklarni, urdaklarni 
bokib parvarish qilish mumkin. > bolalar jonivorlarni parvarish qilish, kunikma masalalarini 
tarbiyalash. ularga nisbatan xamgurlik munosabatlarini chukurrok tarbiyalashga yordam beradi. 
Yer maydonchasida har bir yosh gurux uchun o’yin va jismoniy tarbiya ^aydonchalari, gabniy 
material bilan uynash uchun kum solingan yashiklar kichikrok xovuz bulishi loznm. Jonivorlar 
kuyon va tovuklar bokish uchun joyi ajratiladi. 
Kichik gurux bolalari uchun ekinzor maydoni har bir bolaga 1 kv m xisobidan tashkil 
kilinadi. Urta gurux bolalari uchun norma 1,5 kv m gacha tayerlov gurux boalari uchun 1,5 — 2 
kvm gacha oshirnladi. Ekinzor atrofi past buyli usimliklar bilak uraladi. Atrofi uralgan ekinzor 
oyli kurinishga ega bulnshi bilan birga guruxlarin bir — biridan tabiiy ajratib turadi. Ekinzor 
uchun tanlangan urug’lar yukori navli yaxshi ekish xususiyatiga ega bulishi kerak. Ekilgan 
urug’larning asosiy sifat k) rsatkichi uning unib chikishidir. Nixollar paydo bulishini tezlashtirish 
\ chun urug’lar namlanadi va undiriladi. 
Gul usimliklarining ekishning eng kup tarkalgan shakli klumba, rabotka va gazonlardir. 
Gulzorni bezashda manzarali usimliklarni tugri tanlash muximdir. Usimliklarning yerug va 

---

namga bulgan talabini e’tiborga olish kerak. Usimliklarni tanlaganda klumbada erta baxordan to 
kech kuzgacha gul ochilib turishi nazarda tutilishi lozim. Erga baxorda ochilgan gulga ega bulish 
chunki kuzda yerga piyozli usimliklar — lola. chuchmoma ekiladi yoki iyul oyida kapalakgul, 
dastagullar ekilib, erga baxorda ular doimiy joylariga kuchirib utkaziladi. Gulzorni bezashda 
chiroyli gullarni butazor va utsimon manzarali usimliklardan foydalanish mumkin. Ochik
yerda yashash davomiyligiga kura qarali usimliklar kup yillik, 2 yillik, 1 yilliklarga bulinadi. 
Kup yillik usimliklar guruxiga yer ustidagi kismi kishda bilan usimliklar adi. Uning xayoti 
tuprok ostidagi organlarida; piyoz, tutunak ildizpoya, ildizida saklanadi. Kish usimliklar baxorda 
tez usadi. Erta baxorda va kuzda gullaydi. Kup yillik simliklarga aloxida e’tibor berish lozim. 
Ikki yillik gulli usimliklarga kupincha urug’ sepilgandan sung 2 yiliga gullaydigan usimliklar 
kiritiladi. Bu usimliklar yozning birinchi yarmida ochiladi. 
Gulxonada bir vegativ dazrda foydalaniladigan ngullarni bir yillik yoki yozgi usimlnklar 
deyilali. Yezgi usimliklar ekilgan yili ochiladi, urug’ beriladi va xalok buladi. Ularning guli 
chiroyli bo’lib, yozning ikkinchi yarmida kiygos bo’lib ochiladi. 
Maydoncha bogcha bolalari uchun yil mavsumi va fasllarning uzgarishini kuzatadigan 
esh kulay jollpr. Tarbiyachi bolalarni maydonchaga olib chikib. gabiatda buladngan uzgarishlar, 
uning sabablari, kishlab koluvchi va uchib keguvchi kushlar bnlan tanishtiradi. Bir siz bilan 
aytganda. bogcha maydonchasn bolatarning :.;: gomonlama rivojlanishida jonli va jonsiz gabiat 
bilan ganishishida. uz ona - Vatanini sevishda uni muxofaza qilish. usimlik va hayvonlarni va 
kupaytirishda ta’lim - - tarbiya oladigan ilk maskan xisoblanadi